“Bu dinamika qorunarsa...” – Azərbaycanda daha bir rekord göstərici qeydə alınacaq

Sfera.az xatırladır ki, ötən il Azərbaycanın qeyri-neft məhsullarının ixracı 5 faiz azalmışdı. Amma bu ilin ilk aylarından ixracda ciddi artım müşahidə olunur. Əgər ilin sonuna kimi bu dinamika qorunarsa, o halda, qeyri-neft məhsullarının ixrac dəyəri 2,2 milyard dollara yüksələcək ki, bu da rekord göstəricidir. Azərbaycan indiyə qədər ən çox 2019-cu ildə 1,96 milyard dollarlıq ixraca nail olub. 

Qeyri neft-qaz məhsullarının ixracının kəskin artmasını 2 başlıca amillə əlaqələndirmək olar. 

Birinci əsas amil dünyada alıcılıq gücünün artması və məhsulların qiymətinin xeyli yüksəlməsidir. 2020-ci ildə pandemiya səbəbindən iqtisadi fəallıq zəiflədiyindən alıcılıq qabiliyyəti də zəifləmişdi. Bu amil məhsulların dəyərinin aşağı düşməsi ilə nəticələndi. 

Amma bu il karantin tədbirlərinin yumşaldılması iqtisadi fəallığı, alıcılıq qabiliyyətini artırdığından bazarlarda daha çox məhsula tələb yaranıb, mal dövriyyəsi böyüyüb. Pandemiya dövründə qiymətlərin enməsi istehsalı da azaltmışdı. Buna görə də hazırda təklif tələbi ödəyə bilmir. Tələbin təklifdən çox olması bazarlarda, beynəlxalq birjalarda bahalaşmaya səbəb olur. 

2021-ci ildə bahalaşma müşahidə edildiyindən dünyada xarici ticarət əməliyyatlarının dəyər ifadəsində həcmi xeyli artıb. Bu artımdan Azərbaycan da bəhrələnib və bunun sayəsində qeyri neft-qaz məhsullarımızın ixrac dəyəri yüksəlib.

Qeyri neft-qaz məhsullarının dəyəri ilə bərabər ixrac miqdarı da artır. Birinci rübə dair genişləndirilmiş məlumata əsasən, Azərbaycanın ixracı bahalaşma nəzərə alınmadıqda 3,7 faiz artıb.

İxracdakı artımı dəstəkləyən ikinci mühüm amil bəzi məhsul növləri üzrə ixrac miqdarının artması və Türkiyə ilə bu ilin mart ayından qüvvəyə minən ticarət sazişidir. 

Bu ilin yanvar-aprel dövründə şəkər ixracının miqdarı 2,5 dəfəyə yaxın artaraq 26 min tona çatıb. Plastmassa və onlardan hazırlanan məmulatların ixracı 140 min tona yüksəlib. Ötən ilin ilk 4 ayında bu məhsulların ixrac miqdarı 80,5 min ton idi. Miqdarın artması hesabına plastmassa və onlardan hazırlanan məmulatların ixracından gəlir 60 milyon dollar artıb. 

Pambıq lifi və iplik ixracında da ciddi artım baş verib. Bu il pambıq lifi və iplik ixracında 34 min ton artım baş verib. Pambığın ixrac miqdarının artması satış dəyərini 60 milyon dollar artmasına şərait yaradıb. 

Qara metalların ixrac miqdarında da ciddi artım qeydə alınıb. 2021-ci ilin 4 ayında qara metalların satışı 28 min tona yaxın artıb ki, bu da 16 milyon dollarlıq ixrac dəyəri deməkdir. 

Eyni dinamika alüminium ixracında da qeydə alınıb. Alüminium ixracının miqdarı 8 min ton artıb və artımın dəyəri 26 milyon dolları ötür. 

Türkiyə ilə martdan qüvvəyə minən ticarət razılaşması da ixracın artmasına kömək edir. Razılaşmaya görə iki ölkə bəzi məhsullar üzrə ticarətdə gömrük güzəştləri tətbiq edib. Güzəştlər hesabına ixrac artmaqdadır.