Ucuz kreditlər üçün Neft Fondunun vəsaitlərinə ehtiyac artır - ŞƏRH

Ucuz kreditlər üçün Neft Fondunun vəsaitlərinə ehtiyac artır - ŞƏRH
Azərbaycanın hazırkı iqtisadi vəziyyətində qeyri neft-qaz sektorunun sürətli inkişafı böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çünki əks təqdirdə davamlı iqtisadi böyüməni təmin etmək çətinləşəcək.

Neft sektoruna dair proqnozlar belə deməyə əsas verir ki, bu sahə iqtisadi artıma hər hansı dəstək vermir, əksinə iqtisadi böyümə imkanlarını məhdudlaşdırır. Son illərdə neft hasilatı azalır və qaz hasilatındakı artım boşluğu doldura bilmir. Buna görə də davamlı və effektiv böyümə üçün qeyri neft-qaz sektorunun inkişafı vacibdir.
 
Ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsalında baş verən dəyişikliklər də bunu göstərir. Ötən il ÜDM istehsalı 4,3 faiz azalmasında neft-qaz sektoru əsas rol oynadı. Burada geriləmə 7 faiz oldu ki, bu da qeyr neft-qaz sektorundakı geriləmə sürətini 2 dəfə ötdü. Ötən il qeyri neft-qaz sektorunda geriləmə 2,6 faiz idi.
 
Sfera.az bildirir ki, iqtisadi artım vəziyyətinə neft-qaz sektorunun mənfi təsiri 2021-ci ilin birinci rübündə də müşahidə edilir. İlk 3 ayda ÜDM istehsalı 1,3 faiz azalıb. Bu il azalmanın yeganə səbəbi neft-qaz sektoru olub. Bu sahədə 7,3 faiz kiçilmə baş verib və buradakı geriləmə qeyri neft-qaz sektorundakı 2,1 faizlik artımın təsirini neytrallaşdırıb. Əgər qeyri neft-qaz sektorundakı artım sürəti 4-5 faiz səviyyəsində olsaydı, o halda ÜDM istehsalı nəinki azalmazdı, əksinə bir qədər artardı. Deməli, mövcud vəziyyət bizdən iqtisadiyyatın qeyri neft-qaz sektorunun daha böyük templərlə inkişafını təmin etməyi tələb edir.  
Qeyri neft-qaz sektorunun inkişına nail olmaq üçün sahibkarlığın inkişafı olduqca əhəmiyyətlidir. Elə addımlar atılmalıdır ki, sahibkarlığın inkişafı bütün sahələrdə baş versin və bu, iqtisadiyyatda ümumi canlanmanı, aktivliyi təmin etsin.
 
Bu məqsədlə məhdudlaşdırıcı deyil, genişləndirmə siyasətinə üstünlük verilməlidir. Monetar siyasət də daxil olmaqla mövcud iqtisadi siyasət postpandemiya və ya böhran dövrünə uyğunılaşdırılmalıdır. İndiki iqtisadi böhran dövründə maliyyə təminatının gücləndirilməsi və bununla da real sektorda canlanmanın yaradılması hökumət üçün ən vacıb prioritet olmalıdır.

Böhran bövründə sahibkarların üzləşdiyi əsas çətinlik ucuz maliyyə mənbələrinə çıxış imkanlarıdır. Elə etmək lazımdır ki, real sektor böyük dəyər yarada bilsin. Bunun üçünsə real sektorda yeni dəyər yaradacaq genişlənmə fəaliyyətlərinin həyata keçirilməsinə ehtiyac var. Bu fəaliyyətlər isə dövriyyəyə ucuz vəsait daxil olmasını tələb edir ki, burada söhbət birbaşa müqayisəli üstünlüyə malik olan sektorlarda çalışan sahibkarlara çox aşağı faizli və uzun müddətli kreditlərin verilməsindən gedir. Sahibkar illik maksimum 2-3 faizlə 7-10 il müddətinə şəffaf şəkildə kredit almaq imkanına malik olmalıdır ki, ixrac edilə biləcək məhsul istehsal edə bilsin.
 
Ucuz vəsaitlərin əldə edilməsi üçün yeganə mənbə Dövlət Neft Fondunun aktivləridir. Dövlət Neft Fondunun mövcud aktivlərinin bir hissəsini banklar vasitəsi ilə sahibkarlıq subyektlərinə şəffaf şəkildə və heç bir baryer olmadan ucuz kredit şəklində verilməlidir.
 
İqtisadi çətinlik dövründə iş yerlərinin sayının azalması, bağlanan sahibkarlıq subyektlərinin sayının artması ehtimalı güclü olur. Belə dövrdə depozit qoyuluşu ciddi səviyyədə artmadığından banklar öz vəsaitləri hesabına kreditləşməni daha çox artırmaq imkanını itirir. Ona görə də, cari valyuta ehtiyaclarının ödənilməsi və sahibkarlığın maliyyələşdirilməsi üçün ya xarici borclanmaya getmək, ya da Dövlət Neft Fondunun vəsaitlərinin bir qismini ölkəyə gətirərək, kredit yolu ilə iş adamlarına təqdim edilməsi vacibdir. Burada, ikinci variant daha səmərəlidir.
 
Vasif
 
 
 
 
 

OXŞAR XƏBƏRLƏR