Çörək bahalaşacaq? – “Buğdanın qiyməti rekord həddə yüksəlib, çörəyin çəkisində azalma var”
2020-ci ilin dekabr ayından beynəlxalq birjalarda buğdanın davamlı bahalaşması müşahidə olunur. Dekabrın 9-da bir buşel (27,21 kq) buğdanın qiyməti 5,75 dollar olduğu halda, hazırda 6,58 dollardır. Qısa müddətdə buğdanın dəyəri 14,4 faiz artıb.
Metrik hesablama ilə ifadə etsək, buğdanın bir tonunun qiyməti 211 dollardan 242 dollara qədər yüksəlib. Mövcud qiymət son 7 ilin ən yüksək qiymətidir. Sonuncu dəfə 2014-cü ilin martında buğda mövcud qiymətə satılıb.
Aqrar sahə üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov Sefera.az-a bildirib ki, artıq ölkəmizdə həm buğdanın, həm də unun qiymətində artım var:
"Regionlarda qiyməti 28 manat olan un kisəsi hazırda 30 manata satılır. Bakıdakı bəzi marketlərdə əvvəllər 50 qəpiyə olan təndir çörəyi artıq 60 qəpiyə satılır. Zavod çörəyinin qiyməti dəyişməsə də çəkisində fərq var. Mən aldığım zavod çörəyini hər həftə çəkirəm. Son 10 gündə zavod çörəyinin çəkisində 70 qram azalma var. Unun da qiyməti yüksəlib. Pərakəndə satılan unun bir kiloqramı təxminən 20 qəpik bahalaşıb”.
V.Məhərrmov deyib ki, xarici bazarlardakı qiymətlərin Azərbaycana təsirini azaltmaq üçün ölkəmiz ərzaq buğdasına olan tələbatını daxili istehsal hesabına 100 faiz ödəməlidir:
"Azərbaycanda 2020-ci ildə buğda istehsalı əvvəlki ilə nisbətən 311 min ton azalıb. Ötən il buğda istehsalı 2,21 milyon ton nəzərdə tutulduğu halda faktiki istehsal nəzərdə tutulandan 350 min ton az olub.
Bu, çox ciddi göstəricidir. Onsuz da Azərbaycan özünü yerli buğda ilə təmin edə bilmirdi, idxaldan asılılıq yüksək idi. 2019-cu ildə ölkəmizə 1,585 milyon ton buğda idxal edilib ki, bu da ölkənin istehlak etdiyi buğdanın 69 faizi qədərdir.
Belə bir vəziyyətdə dünya bazarında buğdanın qiymətinin artması Azərbaycana birbaşa təsir edəcək. Azərbaycan idxaldan asılı olan ölkədir. Rusiya qərar qəbul edib ki, onlar istehsal etdiyi məhsulu emal etdikdən sonra satacaqlar. Bu o deməkdir ki, daha yüksək qiymətə un alacağıq”.
Həmsöhbətimiz vurğuladı ki, ölkəmiz özünü buğda ilə tam təmin edə bilər:"Bunu edə bilərik. Bunun üçün məhsuldarlıq artırılmalıdır. 2020-ci ildə buğda istehsalında məhsuldarlıq azalaraq 29 sentner olub. Bu, Azərbaycan üçün çox pis göstəricidir. Özbəkistanda orta məhsuldarlıq 49 sentner, Misirdə 70 sentnerdir. Məhsuldarlıq Rusiyada, ABŞ-da 30-35 sentner ola bilər. Həmin ölkələrdə ərazilər o qədər böyükdür ki, məhsuldarlıq 15-20 sentner olduqda belə çox məhsul toplanılır. Amma Azərbaycanda məhsuldarlıq qaldırılmalıdır.
Məhsuldarlığın artıırlması istiqamətində təsirli tədbirlər görülmür. Niyə görülmədiyinin cavabı budur ki, bu sahəni bilən kifayət qədər peşəkarlar yoxdur.
Kadr çatışmazlığı nazirliklə bərabər yerlərdə də var. Yaxşı kadr yetişdirilməsi üçün stimul olmalıdır. Məsələn, Rusiyada aqronomlar üçün işlədiyi ərazidə ev təklif edilir. Sonra müəyyən kompensasiya ödənilir, yaşayış vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün subsidiya, ucuz istehlak krediti verilir.
Azərbaycanda kadr hazırlığını stimullaşdırmaq üçün müəyyən mərhələdə yerlərdə olan aqrar inkişaf mərkəzlərində tələbələri işə cəlb edib, onlara yüksək təqaüd vermək olar. Yaxud, tələbə yaxşı nəticələr əldə edən fermerin yanında təcrübə keçməyə göndərilə bilər. Elə fermer təsərrüfatları var ki, orada məhsuldarlıq 70 sentnerdir.
Bu gün Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi gələcək üçün kadr yetişdirilməsi işini təşkil etməlidir. Əks təqdirdə 10 il sonra eyni vəziyyətlə üz-üzə qalacağıq”.
Vasif
Sfera.az
