Dünyanın ən uzunboylu xalqı: Klanlar halında yaşayan qəbilə - FOTOLAR

Dünyada bir çox xalqlar və qəbilələr öz özəlliklərinə görə fərqlənirlər.
 

Sfera.az bu yazıda sizə bu qəbilələrdən biri haqqında məlumat verir.
 

Onu da qeyd edək ki, bu qəbilə dünyanın ən hündür qəbilələrindən biri hesab olunur, kişilər arasında ortalama boy 182 santimetrdir.
 

Qəbilədə boyu 1,80 metrdən aşağı olan hər kəs qısa boylu sayılır. Küçələrdə boyu iki metrdən yuxarı olan şəxslərə rast gəlmək adi haldır.
 

Hətta NBA tarixinin ən uzun boylu oyunçularından biri olan Manute Bol da bu qəbilə üzvüdür. Onun boyu 2,31 m-dir.

Boylarından əlavə, Dinkalar zəngin mədəni irsi və heyvanların gündəlik həyatlarında mühüm rol oynadığı pastoral ənənələri ilə tanınırlar.

Dinkalar Cənubi Sudanda yaşayan nilot xalqlarından biridir.
 

(Nilot xalqları - Afrikada Nil çayı və onun ətrafında yaşayan və ortaq dil, mədəni və genetik xüsusiyyətlərə malik olan etnik qrupların ümumi adıdır. Bu qruplar əsasən Cənubi Sudan, Sudan, Uqanda, Keniya, Efiopiya və Tanzaniyada yaşayır. Nilot xalqları nilot dillərində danışır. Bu dillər Nilo-Sahara dil ailəsinə aiddir).

Yarım köçəri qəbilə kimi yaşayan dinka xalqı özünəməxsus adət-ənənələri ilə tanınır. Dinka cəmiyyətində maldarlıq sosial, iqtisadi və dini həyatın ayrılmaz hissəsidir. O qədər ki, doğuşdan ölümə qədər həyatın hər mərhələsində maldarlıq birbaşa və ya dolayısı ilə Dinka klanlarına təsir edir. Tarix boyu Dinka cəmiyyətində xristianlığı və İslamı qismən qəbul edənlər olsa da, əksəriyyət ənənəvi Dinka dinini davam etdirmişdir. Ənənəvi Dinka dinində ağla gələn ilk fövqəlbəşər varlıqlar Nhialik və Jokdur. Nhialik həm də həyatın mənbəyi və yaradıcısı olaraq görülür. Dinka dinində əcdadlara və təbii qüvvələrə, ilahi varlıqlara inam da mühüm rol oynayır. Klanlar arasında tanrılara, əcdadlara və təbiət ruhlarına qurbanlar kəsilir. Bu etnik qrupda doğum, inisiasiya, evlilik və ölümlə bağlı inanclar və təcrübələr də vacibdir. Bu araşdırmanın əsas məqsədi Afrika qitəsindəki nilotik xalqlardan biri olan Dinkaları və onların ənənəvi dinlərini mövcud resurslar işığında elmi cəhətdən araşdırmaqdır.
 

Dinka xalqı özlərini "Monyjien və ya Jien" adlandırırlar. “Xalq xalqı” mənasında işlənən bu sözlərin dinka dilindəki ən güclü məfhumlardan biri olduğu bildirilir. Eyni zamanda bu anlayışlar dinkaların üstünlüyünü də əks etdirir. Bu ifadələrlə yanaşı, hündürlüyünə görə “Adamların Adamları” mənasında da işlənirlər.
Dinka icması ümumiyyətlə klan şəklində yaşayır. Bir çox Dinka klanı Cənubi Sudan bölgəsində yaşayır. Dinka klanları iki yerə bölünür. Bunlardan birincisi “kic”, adi insanlar və döyüşçü qəbilələr, ikincisi isə “müqəddəs balıqçılıq nizəsi” olan bani və ya kahinlər adlanır (xristianlıq və islam dinini qismən qəbul edənlər).

Dinkalar ənənəvi olaraq pastoralist həyat tərzi keçirirlər, yəni əsasən heyvandarlıqla yaşayırlar. Maldarlıq, xüsusən də inəkçilik Dinka cəmiyyətinin iqtisadi, sosial və mədəni həyatında mərkəzi rol oynayır. İnəklər təkcə dolanışıq mənbəyi deyil, həm də sosial status, sərvət və güc simvolu hesab olunur. Toylarda, dini ayinlərdə və digər ictimai tədbirlərdə inəklərin mühüm yeri var. Hətta Dinkalarda inək idrarı ilə çimmək adətdir, dinlərinə görə müqəddəs hesab olunur.
 

Dinka cəmiyyəti ümumiyyətlə köçəri və ya yarı köçəri həyat tərzi keçirir. Bu, quraqlıq dövründə və ya otlaqların tükənməsi zamanı heyvanları ilə birlikdə köçməyə imkan verir.

Yazının əvvəlində qeyd etdiyimiz kimi Dinka qəbiləsindən olan ən əfsanəvi basketbol ulduzu Manute Boldur: NBA tarixinin ən uzun boylu oyunçusu, blok kralı Bol, NBA liqasında oyun başına ortalama 3,34 blokla unudulmazlar arasında adını tarixə yazıb. 2.31 metr boyu ilə 10 mövsüm uğurla çıxış edib.
Maldarlığın az qala müqəddəs bir peşə hesab edildiyi Dinka cəmiyyətində atasının mübarək ad verdiyi Manute təbii olaraq çobanlıq edib, çay kənarındakı məhsuldar otlaqlara apardığı mal-qara ilə dolanışıqlarını təmin edib.

 

Basketbol onun ağlına belə gəlməyib. 1979-cu ildə Sudanda işləyən amerikalı basketbol məşqçisi bu 17 yaşlı nəhəng çobanın fövqəladə bədən quruluşunu kəşf etdikdə, karyerası uğurla parlamağa başlayıb. Bol ingiliscə bir kəlmə belə bilmədən xəyallar ölkəsi Amerikaya gedib.

2.40 sm babanın nəvəsi olaraq Sudan pasportu ilə Amerikaya gələn Bol Bridgeport Universiteti ilə 2-ci Divizionda yarışıb və təhsilini uğurla başa vurub. 1985-ci ildə “Washington Bullets” tərəfindən tərtib edilməsi ilə başlayan NBA karyerası ümumilikdə 10 il davam edib. Karyerası boyu “Washington Bullets”, “Golden State Warriors”, “Philadelphia 76ers” və “Miami Heat” kimi komandalarda forma geyinən Manute Bol 624 oyunda orta hesabla 2,6 xal, 3,3 blok və 4,2 ribaundla çox maraqlı rekorda imza atıb. Bol bloklarının sayı vurduğu səbətlərin sayından çox olan ilk və yeganə oyunçu olub.

Xanım

Sfera.az