Tutanhamon məzarına toxunan hər kəsi ölümün soyuq üzü ilə tanış edən, lənətli olması ilə tanınan Qədim Misirin ən məşhur fironlarından biridir. Gənc yaşında dünyasını dəyişsə də, onun haqqındakı sirlər hələ də açılmadığı üçün tarixdə dərin iz qoyub.

Təxminən 9 ilə yaxın araşdırmadan sonra ziyarətçilərin üzünə açılan məzarı ilə adı yenidən hallanmağa başlayan Tutanhamonun həyatına yaxından nəzər salaq. 

Sfera.az bildirir ki, Qədim Misirin ən çiçəklənən dövrünü yaşadığı 18-ci sülalənin sonlarına doğru hökmranlıq edən Tutanhamon taxta çıxdığı ilk vaxtlarda böyük xaosla üzləşir.

Tutanhamon taxt-taca oturanda Misir qarışıqlıq içində idi. Tutanhamondan əvvəl taxtda oturan və Tutanhamonun atası olduğu güman edilən firon Akhenaton xalqı günəş tanrısı Atenə sitayiş etməyə məcbur edirdi və köhnə ənənələrə tamamilə məhəl qoyulmurdu. Azğın firon kimi tanınan Akhenaton köhnə məbədləri bağlatdırıb və kahinlərin sitayiş etdiyi Amin tanrısının bütün heykəllərini məhv edib. Həmin vaxt xalqın hansı gərginlik yaşadığını təsəvvür edin: Tamamilə xaos mühiti...

Akhenaten xalqı nəinki dini xaosa sürüklədi, hətta Misirin paytaxtını Nil çayının münbit sahillərindən götürərək ölkənin qərbindəki səhraya köçürdü və onu Axetaten adlandırdı.

20 min işçi burada sıfırdan şəhər salmalı oldu və bu boş torpaqda qəbul edilən bütün qərarlardan narazı olan əhali yerləşdirildi. Akhenatonun ölümündən sonra Tutanhamonun taxta çıxması ictimaiyyətin şübhələrini aradan qaldıra bilmədi, çünki yeni firon cəmi 8 yaşlı balaca uşaq idi. Tutanhamon və ya xalqın bəxtindən, uşaq da olsa, ətrafında düzgün qərarlar qəbul etməyə kömək edəcək ağıllı yüksək vəzifəli kadrlar var idi. Əvvəla, paytaxt yenidən Nil çayının münbit sahillərinə köçürüldü, daha sonra Misir yeni bir dövrə qədəm qoydu.

On il ölkəni uğurla idarə etməyi bacaran və indi gənc olan Tutanhamon hələ 9 yaşında ikən ögey bacısı Ankhesenamen ilə evlənmişdi.

Qədim Misirdə qohum evlilikləri çox geniş yayılmışdı ki, bu da uşaqların fiziki qüsurlu və müxtəlif xəstəliklərlə doğulması ilə nəticələnirdi. Tutanhamon da buna bənzər bir problem yaşadı. Güman ki, özü də səhhətilə bağlı problemlərlə mübarizə aparan gənc fironun özündən sonra taxt-tac varisi yox idi. Bütün bunlardan sonra 18 yaşlı gənc firon istər qardaş-bacı evliliyindən yaranan genetik xəstəlikdən, istərsə də ayağını sındırdıqdan sonra aldığı ölümcül iltihabdanmı, gözlənilmədən dünyasını dəyişib.

Tutanhamonun kimlərsə, yoxsa hakimiyyəti ələ keçirməyə can atan başqaları tərəfindən öldürüldüyü dəqiq məlum deyil. Tək məlum olan odur ki, bu vaxtsız ölüm təcili həll edilməli olan böyük problemə səbəb olub.

O, çox gənc yaşında vəfat etdiyi üçün Tutanhamonun dəfn olunacağı məzar hələ hazır deyildi və açığı, heç kim belə bir şeyin olacağını proqnozlaşdırmırdı. Bu səbəbdən Tutanhamonun əbədi istirahəti üçün başqası üçün tikilmiş hazır məzarda dəfn edildiyi düşünülür. Tutanhamonun taxt-taca oğul və varis qoymadan vəfat etməsindən sonra ölkə yenidən siyasi böhranın astanasında idi. Bu qeyri-müəyyənlik vəziyyəti 20 il davam etdi və yeni bir sülalənin qurulması ilə aradan qalxdı.

Gənc firon məzarı isə yenidən açılana qədər unudulmuşdu.

Tutanhamonun ölümündən təxminən 3 min il sonra Avropa zənginləri öz evlərini Qədim Misirdən qalma əsərlərlə doldurmağa maraq göstərdilər və paytaxtın ətrafındakı məzarlıqları bir-bir qazmağa başladılar.

Bu insanlardan biri Lord Karnarvon idi. 1907-ci ildən başlayaraq Lord Karnarvon qazıntılarını idarə etmək üçün Howard Carteri işə götürdü və ikili bu qazıntılar zamanı nisbi uğur qazandılar. Bununla belə, onların ən böyük uğuru daha sonra və qismən Howard Carterin əzmkarlığı sayəsində gələcəkdi. Lord Karnavron qazıntıları bitirmək üçün planlar hazırlayarkən, Karter onu bir müddət daha qalmağa inandırdı. Karterin instinktləri yəqin ki, ona irəli getməyi deyirdi. Bir müddət sonra bu doğru oldu. Karter böyük bir kəşf etdi və 5398 əşya ilə dəfn edilən gənc firon Tutanhamonun məzarına çatmağı bacardı...

Tutanhamonun məzarında iki körpə qız var idi. Bu, ehtimal ki, həyat yoldaşı Ankhesenamunun sağ qalmayan uşaqları idi. Ənənəyə görə, bu körpələri mumiyaladıqdan sonra atalarının yanında basdırmışdılar.

Bu inanılmaz kəşf bütün dünyada böyük təsir bağışladı. Hovard Karter hər kəsə qızıl əşyalarla dolu bu məzar haqqında həyəcanla danışırdı. Lakin Tutanhamonun məzarı tapıldıqdan bir müddət sonra maraqlı hadisələr yaşanmağa başlayıb. Deyilənə görə, gənc fironun məzarında müxtəlif yazılar tapılıb və bu yazılardan birində deyilir:

“Kim Fironun məzarına toxunarsa, ölüm qanadları ilə əhatə olunar”.

Qazıntılar davam edərkən kobra ilanı Karterin qəfəsdə saxladığı quşu yeyib. Hadisədən xəbər tutan işçilər Misirin suverenliyinin simvolu olan kobra ilanının görünüşünü bəlaların xəbərçisi kimi şərh ediblər.

Lord Karnavronun xəstəliyi və ölümü izə vəziyyəti daha da kritikləşib. Tibb bacısı lordun ölüm xəbərini verərkən elektrik kəsilib və eyni zamanda onun İngiltərədəki qalasında yaşayan Karnavronun iti titrəyərək ulamaya başlayıb. Qəribəsi odur ki, it də bir müddət sonra ölüb. Lordun ölüm səbəbinin qan zəhərlənməsi olduğu bildirilir. Howard Carter, məzarın təqib edilmədiyini bildirsə də, Tutanhamonun məzarını ziyarət edən arxeoloqların və turistlərin bir qismi xəstələnərək, qısa müddət sonra vəfat edib.

Bütün bunlar sadəcə bir təsadüf ola bilərmi?

Bütün bu ölümlərin səbəbinin havadakı tozun tərkibindəki bakteriyalar olduğu irəli sürülüb. Alim Alfred Lukas bəzi bakteriya nümunələrini tədqiq edih və birindən başqa digərlərinin zərərsiz olduğunu söylədi.

Bir müddət məzar divarlarını örtən göbələyin allergiyaya səbəb olduğu düşünülsə də, bunu da sübut etmək mümkün olmayıb. Qədim misirlilərin çox təsirli zəhərlər istehsal etdikləri bilinirdi. Açılan məzarların hamısında belə zəhərlər axtarılsa da, tapılmayıb. Üstəlik, türbə ilə bir növ qohumluq əlaqəsi olan və ya onu ziyarət edən insanlar bir-bir ölməyə davam edirdilər. Bu ölümlərdən bəlkə də ən maraqlısı Dr. Cəmaləddin Mehrezin ölümü idi. Lənətin gerçək olmadığını, həyatı boyu məzar və mumiyalarla məşğul olan biri kimi hələ də sağ olduğunu deyən Mehrez bu sözlərdən təxminən 4 həftə sonra vəfat edib.

Bütün bu söz-söhbətlərlə yanaşı, fironun məzarına maraq da günü-gündən artmağa davam edirdi. Qəbirdə gizli otaq olduğuna inanmaqdan tutmuş Tutanhamonun Nefertitinin oğlu olması ehtimalına qədər bir çox tezislər irəli sürülüb.

Xanım

Sfera.az