Yuxular insan həyatının maraqlı hissəsidir. Yuxu adi hadisələrdən tutmuş tamamilə qəribə hadisələrə qədər müxtəlif hadisələrlə baş verir. Ümumiliyinə baxmayaraq, yuxuların məqsədi və mənası əsrlər boyu insanları çaşdırıb.

Səhərlər gecə yuxu görüb-görmədiyimizi xatırlamaq çətin olsa belə, elm iddia edir ki, yuxular bizim daimi yoldaşımızdır və hər gecə onları ən az iki saat görürük. Yuxular qeyri-müəyyən, keçici təəssüratlardan tutmuş, baş verən mürəkkəb hekayələrə qədər bütün forma və ölçülərdə olur.
 

Sfera.az bildirir ki, qədim mədəniyyətlər yuxuları tanrılardan gələn mesajlar hesab edirdisə, Ziqmund Freyd onların basdırılmış istəklərin ifadəsi olduğunu iddia edirdi. Bu yaxınlarda isə alimlər ilə niyə yuxu gördüyümüz haqqında maraqlı tədqiqat aparıblar.
 

Psixoterapevt və Xəyal Araşdırma İnstitutunun direktoru Devid Billinqton deyir ki, bəzi yuxular o qədər canlı ola bilər ki, hətta yuxuda ikən yuxu gördüyümüzü başa düşə bilərik. Bu, aydın yuxu kimi xarakterizə olunur. Baxmayaraq ki, yuxuda bədənimiz adətən iflic olur, xoşbəxtlikdən, beynimiz oyaq vaxtımızdakı kimi, vizuallaşdırma, yaddaş və hərəkətlə əlaqəli sahələrdə aktiv olur.


Yuxularımızın əksəriyyəti sürətli göz hərəkəti (REM) ilə baş verir. Bu, ən parlaq şəkildə yuxu gördüyümüz mərhələyə aiddir. Orta hesabla hər gecə təxminən iki yuxu görürül. Xəyal etməyimizin səbəbləri hələ də alimlər arasında mübahisə mövzusudur. Bəziləri yuxuların bizə emosiyaların öhdəsindən gəlməyə və problemləri həll etməyə kömək etdiyinə, bəziləri isə heç bir bioloji funksiyaya xidmət etmədiyinə inanır.
 

Yuxuların mənası daha da sirli və subyektivdir. Qədim mədəniyyətlər yuxuları tanrıların əlaməti və ya mesajı hesab edirdi, Ziqmund Freyd isə onların basdırılmış arzuların ifadəsi olduğuna inanırdı. Bu gün yuxuların universal mənası ilə bağlı psixoloqlar arasında konsensus yoxdur, lakin yuxuların tez-tez oyaq saatlarımızda narahatlıqlarımızı, duyğularımızı və təcrübələrimizi əks etdirdiyi düşünülür. Bəlkə də fərqində deyilikc, amma xəyallar bilinçaltımıza bir pəncərə ola, bizə özümüz haqqında məlumat verə bilər.


Xəyalların təhlili psixoterapiyada insanlara öz daxili dünyalarını daha dərindən anlamağa kömək edən güclü bir vasitə ola bilər. Xəyallar mövcud problemlərimizi gücləndirə, terapevtlərə əsas problemləri araşdırmağa imkan verə bilər. Bəzi nəzəriyyələr, yuxuların təkamül məqsədinə xidmət etdiyini, bizə sağ qalmağımız üçün təhlükəsiz bir mühitdə potensial təhlükələrə cavab verməyə kömək etdiyini iddia edir.
 

Kabuslar, (xüsusən də təkrarlananlar), həll edilməmiş travma və ya digər psixoloji narahatlığın göstəricisi ola bilər. Kabuslar həmçinin basdırılmış düşüncələri və ya hissləri göstərə bilər, buna görə də daimi kabus görənlərin bunu mütəxəssislə müzakirə etməsi tövsiyə olunur.


Maraqlıdır ki, yuxularımızı bölüşməklə, biz istəmədən öz tərəflərimizi başqalarına aça bilərik. Çünki yuxular çox vaxt bizim ən dərin düşüncələrimizi və hisslərimizi əks etdirən metafora və simvollarla doludur.
 

Ümumiyyətlə, yuxu elminin hələ cavablardan çox sualları olsa da, onların emosional və psixoloji həyatımızda mühüm rol oynayır. İstər ilham mənbəyi, istər şüuraltımıza açılan pəncərə, istərsə də sadəcə olaraq gündəlik qayğılarımızın əksi olsun, yuxular insan şüurunun ən böyük sirlərindən biri olaraq qalır və öz dərinliklərini kəşf etmək istəyənlərə sonsuz təkliflər verir.

Aysel

Sfera.az