Hər bir insanda az və ya çox dərəcdə özünü sevmək, bəyənmək hissi var. İnsan özünü sevəndə nəyi bəyəndiyini aydın bilir, kənar qiymətləndirmələrdən, şəraitdən asılı olmayaraq özünə hörmət edir. O, özünü bütün təzahürləri (istər müsbət, istər mənfi) ilə birgə qəbul edir. 

Sfera.az xəbər verir ki, bəzi insanlar özünü sevə bilmir. Özünü sevməmək ünsiyyətdə, cəmiyyətdə qarşılıqlı əlaqədə problemlərə səbəb ola bilər. Bu halda başqalarının bizim haqqımızda nə düşündüyü və ya nə dediyi bizim üçün vacib olur. Nəticədə özünə hörmət hissi itir və bütün bunlar sonradan hətta dərin depressiya ilə də nəticələnir. 

Buna görə də psixoloqlar hesab edir ki, özünü sevmək çox vacibdir. Psixoloqlar tövsiyə edir ki, başqa insanlarla münasibət qurmazdan əvvəl, öz daxili vəziyyətinizi anlamalısınız. 

Hər şey olduqca sadədir: həyat keyfiyyətini yaxşılığa doğru dəyişdirmək üçün özümüzü qəbul etməli və öz istəklərimizə qulaq asmalıyıq. Amma reallıqda bunun daha çətin olduğu ortaya çıxır. 

Rusiyalı psixoloq, ailə psixoterapevti Kristina Kovalevskaya özünəsevgi və ya özünə dəyər verilməsinin önəmli hiss olduğunu bildirib. Onun müşahidələrinə görə özünə sevgi uşaqlıqda formalaşır:

“Təcrübə göstərir ki, valideynlər uşağa onun müstəqil bir insan olduğunu, maraqlarına hörmət etdiyini, dəstəyini əsirgəməsələr, özünü sevmə səviyyəsi daha yüksək olur. Uşaq ailə daxilində sevildiyini və olduğu kimi qəbul edildiyini hiss edərsə özünə inamı artar. Buna görə də valideyn uşağı lüzumsuz yerə, tez-tez tənqid etməməli, onun bacarıqsız, qabiliyyətsiz olduğunu vurğulamamalıdır. 

Özünü sevmək və qəbul etmək yalnız valideynlərlə münasibətlərlə deyil, həm də uşaqlıqdan gələn digər əlamətdar hadisələr səbəbindən zəifləyə bilər. Məsələn, həmyaşıdlarla münasibətlər, emosional və ya fiziki travma və s. Çox vaxt zorakılığa məruz qalmış insanlar ağır utanc və ya hətta günahkarlıq hissi keçirirlər ki, bu da onların özlərinə verdiyi dəyəri azaldır”.

Avropalı sosial fəal, rəssam Alison Raçel Stivart özünüzü sevməyin 13 addımını təsvir edib.

Stivartın qruplaşdırması belədir:

1. Özünüzü başqaları ilə müqayisə etməyi dayandırın. Biz tez-tez özümüzü başqaları ilə müqayisə edirik. Amma bu müqayisənin mənası yoxdur, çünki hər bir insan unikaldır və təkrarolunmazdır. Bunun əvəzinə özünüzə diqqət etməlisiniz. 

2. Başqalarının fikirlərinə əsaslanmayın. Başqalarının sizin haqqınızda nə düşündüyünə, nə gözlədiyinə çox əhəmiyyət verməyin. Biz özümüz əhvalımıza təsir edirik. Depressiyaya düşmək, kiminsə açıqlamalarından və ya hərəkətlərindən inciməyə ehtiyac yoxdur. 

3. Özünüzə səhv etməyə icazə verin. Unutmayaq ki, hamımız insanıq və səhv edirik. Öyrənmək və böyümək vacibdir. Öz təcrübəmizdən öyrəndiyimiz dərslər qiymətsizdir. Keçmişimizi qəbul etməli və niyə belə davrandığımızı başa düşməliyik.

4. Unutmayın ki, dəyər görünüşdə deyil. Özünü sevmək çox vacibdir. Görünüşümüz üçün başqalarının razılığına ehtiyacımız yoxdur. Özünü sevmək üçün güzgüyə baxmaq və özünü bəyəndiyini anlamaq kifayətdir.

5. Pis insanlardan uzaq durmaqdan qorxmayın. Münasibətlərə xələl gətirən və şəxsi sərhədləri aşanlarla ünsiyyətdən imtina edin. Ətrafınızda sizi dəstəkləyən və qiymətləndirən sevdikləriniz olduqda özünü sevmək daha asandır. 

6. Qorxularınızla işləyin. Qorxu hissi insan üçün təbiidir. Qorxularınızı rədd etməyin - onları anlamağa və qəbul etməyə çalışın. Belə bir təcrübə psixi sağlamlığı yaxşılaşdıracaq və narahatlığa səbəb olan problemləri müəyyən etməyə kömək edəcəkdir. Bu, narahatlığı azaldacaq. 

7. Doğru qərarlar vermək üçün özünüzə inanın. Biz tez-tez özümüzə və doğru şeyi etmək qabiliyyətimizə şübhə edirik. Amma eyni zamanda özümüzü hamıdan yaxşı başa düşürük və qərarlarımıza görə məsuliyyət daşıyırıq. Ona görə də özünə inanmaq vacibdir. Biz çox şeyə nail ola bilərik və bunun üçün kiminsə təsdiqinə, tənqidinə ehtiyacımız yoxdur. 

8. Həyatın verdiyi hər fürsətdən istifadə edin. Həyatda növbəti böyük addım üçün ideal bir an olmaya bilər. Amma bu fakt bizim məqsədlərimizə çatmağa mane olmamalıdır. Özünüzü birinci yerə qoyun. 

9. İstirahət etmək üçün vaxt tapın. Günü yataqda və ya təbiətdə keçirin, enerjinizin  bərpasına kömək edəcək bir şey edin. Duyğuları mümkün qədər tam hiss edin. Ağrıları yaşayın, sevincdən həzz alın və hisslərinizi məhdudlaşdırmayın. Qorxu, ağrı və sevinc özünüzü daha yaxşı anlamağa kömək edəcək hisslərdir. 

10. Fikirlərinizi söyləməyə vərdiş edin. Bir masa arxasında oturmaq, söhbətə qoşulmaq və ya fikirlərinizi bölüşmək üçün gözləməyin. Səsiniz də hər kəs kimi vacibdir. 

11. Gözəlliyi sadə şeylərdə görməyi öyrənin. Hər gün ətrafınızda ən azı bir gözəl şey görməyə çalışın. Buna diqqət yetirin və minnətdar olun. Xoşbəxtlik tapmaq üçün minnətdarlıq lazımdır. Özünüzə qarşı mehriban olun. Dünya tənqid və sərt sözlərlə doludur - onlara öz mənfiliyinizi əlavə etməyin. 

Psixoloq K.Kovalevskaya bildirir ki, özünüzü sevməyi bacarmaq üçün özünüzə diqqət etməyi öyrənməlisiniz. Onun sözlərinə görə bu, özünüzlə harmoniya tapmaq üçün vacib olan ilk şeydir:

“Özünüzü eşitməyi öyrənmək üçün gündəlik tuta bilərsiniz. Burada bir sütunda gün ərzində səmimi istəklə nə etdiyinizi, ikincidə isə sizin iradənizin əleyhinə və ya zərurətdən nə edildiyini yazırsınız. Özünüzə qayğı göstərin və özünüz üçün gözəl işlər görün. Bu, yalnız özünü sevməyi deyil, həm də özünüzə güvənməyi inkişaf etdirməyə kömək edən ən güclü hisdir. Özünüzü səhv etməyə icazə verin. Çox vaxt biz öz uğursuzluqlarımıza həddindən artıq reaksiya veririk. Səhvlərin bizə dəyərli təcrübə verdiyini başa düşmək vacibdir. Bir şeydə yaxşı olmamağınız pis olduğunuz anlamına gəlmir”.

Rusiyanın Avropa Tibb Mərkəzində tibbi psixoloq Valeriya Moşnyatskaya isə hesab edir ki, insanın özünə olan sevgisi onun cəmiyyətin layiqli üzvünə çevrilməsinə imkan yaradır.

“Özünüzə olan sevgi ehtiyaclarınızı və onların həyata keçirilməsini başa düşməyi, sağlamlığınızın qeydinə qalmağı, həmçinin başqaları ilə sizin üçün rahat olan şəkildə ünsiyyət qurma qabiliyyətini özündə cəmləşdirən çox geniş bir anlayışdır”, - deyən Moşnyatskaya bəzən özünə sevgi ilə eqoizmin qarışdırıldığını söyləyib.

Onun qənaətincə iki halın eyniləşdirilməsi doğru deyil:

“Eqoizm başqalarını eşitməmək və ya öz məqsədləri naminə başqalarının ehtiyaclarına əhəmiyyət verməməkdir. Qeyd etmək istəyirəm ki, eqoist insanlar həmişə haqlı olduqlarına tam əmindirlər və seçim haqqında düşünmürlər. Amma özünə sevgi başqaları ilə rahat ünsiyyət qurmaq, başqalarının da fikrinə hörmətlə yanaşmaq, daha düzgün qərarlar qəbul edilməsini öyrənmək hissidir. 
Əgər insan öz qərarlarına və seçimlərinə arxayın deyilsə, onu başqaları ilə məsləhətləşərək dəqiqləşdirmək vacibdir. Bu da dolayısı ilə özünə hörmətin əlamətidir. Eqoizm psixikası bunların heç birini qəbul etmir”. 

K.Kovalevskaya isə deyir ki, bəzi insanlar özünü sevməkdən qorxur.

“Həmin insanlar özünü sevməyi məhz eqoizm kimi anlayır ki, bu da səhv düşüncədir”, - deyən Kovalevskaya bu cür düşüncənin zərərli olduğunu vurğulayıb:

“Bir çoxları özünə məhəbbətin eqoizm olduğuna inanır. Bunu tez-tez valideynlərdən və ya digər əhəmiyyətli insanlardan eşidə bilər. O həqiqətdir ki, özünü sevmək, ilk növbədə, özünü həm yaxşı, həm də çox yaxşı olmayan bütün xüsusiyyətləri ilə qeyd-şərtsiz qəbul etməkdir. Bu, mənim kim olduğumu, nəyi bəyəndiyimi başa düşmək, xarici qiymətləndirmələrdən və ya şəraitdən asılı olmayaraq, özümə hörmətlə bağlıdır. Mən ünsiyyətcil və ya qapalı ola bilərəm, əti sevə bilərəm və ya vegetarian ola bilərəm - bu yaxşı və pis deyil, bu mənim qəbul etdiyim və hörmət etdiyim şəxsiyyət hissəsidir. Bu, özünə dəyər, özünü sevməyin “dərəcəsi” ilə bağlı deyil. Özünə dəyərlilik insanın özü ilə münasibətinə diqqət yetirir və başqalarına qarşı heç bir eqoist münasibəti nəzərdə tutmur. Eqoizm sadəcə bir insanın başqa insanlara münasibəti ilə bağlıdır. Eqoist yalnız öz mənfəəti haqqında düşünür. O, mənfəəti üçün başqalarının zərər görməsindən də narahat olmur. Eqoist özünü çox sevən bir insan deyil: əksinə, eqoistlər çox vaxt kifayət qədər aşağı qiymətə malikdirlər, özləri ilə uyğun gəlmirlər və başqalarının hesabına bəzi faydalar əldə etməklə bunu kompensasiya etməyə çalışırlar”.

Orxan