Bu dəfə İngiltərə Viktoriya dövründə, cəsəd ticarətinin tüğyan etdiyi bir zamanda bu işlərin necə getdiyinə daha yaxından nəzər salacağıq.
 

Sfera.az məlumat verir ki,1830-cu illərdə Londonda adi bir ofis işçisi kimi yaşayan Con Unsvort adlı şəxsin borcu durmadan artırdı. Dolanışığının çətinləşdiyi zamanda o, intihar etmək qərarına gəlib. Bunun üçün zəhər içməyə çalışıb.
 

Aptekdən aldığı tiryəklə zəhəri içərək ölməyə çalışan Unsvort ilk mərhələdə istəyinə nail ola bilməyib. Ancaq evin xidmətçisi tərəfindən ağzı köpüklənmiş vəziyyətdə aşkar edilən Con, gec də olsa, istədiyinə nail olur.
 

Təxəllüsünə görə əsl adı heç vaxt bilinməyən Conun əsl adı sonralar da heç vaxt açıqlanmayıb və cəsədi 48 saat ərzində parçalanıb. Onun ölüm xəbərini qəzetlərdən öyrənən dostları tabutu daşımağa gəlsələr də, əslində meyid satıcıları idilər.
 

Bu sadə hekayədə də gördüyümüz kimi, Viktoriya Londonunda mərhumun qohumu olmasa və ya dəfn pulu ödənilməsə, sahibsiz cəsədləri pula satan bir qrup var idi. Bu sifariş illərlə davam edəcəkdi.

Hətta 1832-ci ildə Britaniya tibb məktəbləri Anatomiya Aktı ilə 125.000 cəsədi dəyişdirməklə rəsmiləşmişdi. Çürümüş meyitlər satıldı və bu münasibətlə pul da çoxaldı. Hələ uzun müddət belə davam edəcəkdi.
 

Əslində, bədən dilerlərinin Londonun bütün əsas tədqiqat xəstəxanalarında işlədiyi məlum idi. Smithfield bazarında çirkli yataq dəstləri yığan hamballar əslində ən yoxsul məhəllələrdə cəsəd axtaran meyit alverçiləri idi.
 

Bu biznesin kommersiya ölçüsü haqqında nə demək olar? Hüceyrələrin qocalması səbəbindən daha gənc bədənlərə üstünlük verən tibb tələbələri hamilə qadınlar/ölü doğuşlar və kiçik körpə cəsədləri üçün daha yüksək məbləğ ödəyirdilər. Buna səbəb 19-cu əsrdə geniş yayılmış uşaq yataq qızdırması ilə bağlı araşdırmalar idi.
 

Qeyd edək ki, qanunun qüvvəyə mindiyi 1832-ci ildən onun qüvvədən düşdüyü 1930-cu ilə qədər 6000-dən çox cəsədin parçalanaraq satıldığı məlumdur. O zaman Londonda yerli hökumətə edilən yüzlərlə şikayətə məhəl qoyulmayıb.
 

Bu ticarətdə sənədləşdirilmiş ən görkəmli cinayətkar St Mary's Newington hospisinin ustası Alfred Feistdir. 1858-ci ildə 63 cəsədi parçalayıb satdığı üçün mühakimə olunan Feistin ifadəsindən sonra anatomiya işinin necə inkişaf etdiyi ortaya çıxdı.
 

Xəstəxanalar haqqında çox danışdıq, lakin meyid alverini Viktoriya dövründə təmin edən yeganə xəstəxanalar deyildi. Kembricdən tutmuş Oksforda qədər bir çox universitet araşdırmalar üçün cəsədləri götürürdü.

Ancaq xəstəxanalardan fərqli olaraq onlar daha ucqar rayonlardan meyid almağa üstünlük verirdilər.
 

Məsələn, cəsədlərini Hulldan götürən Kembric Universiteti cəsədləri çürümədən əvvək 100 millik məsafədən gətirməli idi. Bu da öz həllini həftədə iki dəfə Lids üzərindən yüksək sürətli qatarla təchiz etməklə tapdı; bir növ ölü qatar yolu çəkildi.
 

Meyid alveri çox inkişaf etmiş bir ticarətə çevrilmişdi. 1858-1914-cü illər arasında İngiltərənin şimalında 3500 kəsilmiş cəsəd tapıldı. Bu, İngiltərədə şəcərə araşdırmalarını çətinləşdirən bir detal kimi tarixə düşdü.
 

Təəssüf ki, tibbdəki böyük irəliləyişlərin bu hekayənin arxasında duran narahatedici həqiqəti görməməzlikdən gəlmək mümkün deyil. Bu onu göstərir ki, keçmiş illərdə səfalət içində yaşadığınız zaman təəssüf ki, sata biləcəyiniz yeganə şey öz bədəniniz idi. Cəsədi dəfn etmək və yandırmağa imkanı olmayan yoxsul təbəqə əksərən ölən ailə üzvlərini satmaqda maraqlı olurdu.

2005-ci ildə qəbul edilən “İnsan toxumaları haqqında” qanun bu sahədəki çatışmazlıqları aradan qaldırdı. Bu qanunla canlı qohumun yazılı razılığı və iradəsi olmadan cəsədin başqası tərəfindən araşdırılmasına icazə verilmir. Həmçinin cəsədlər üzərində ölüm sonrası araşdırmalar da nəzarətə götürülmüş oldu.

Aysel