İmtahan fırıldaqları: Texnologiya cinayətə necə çevrildi?
Texnologiyaların inkişafı təkcə həyatımızı asanlaşdırmaqla kifayətlənmir, bəzən bu imkanlardan sui-istifadə halları da baş verir. Son dövrlərdə imtahanlarda texniki vasitələrlə kütləvi şəkildə fırıldaqçılıq hallarının artması ictimaiyyətdə ciddi narahatlıq yaradıb.
Sfera.az xəbər verir ki, Azərbaycan İnternet Formunun prezidenti Osman Gündüz imtahanlarda texnologiyalardan istifadə edilməklə törədilən fırıldaqçılıq hallarına münasibət bildirib.
O bildirib ki, bu məsələ artıq fərdi hal olmaqdan çıxaraq sistemli şəkildə təşkilatlanmış bir cinayət modelinə çevrilib.
O.Gündüz deyib ki, əvvəllər imtahanlarda hansısa texniki vasitələrdən istifadə edən şəxslər barmaqla sayılacaq qədər az idi:
“Dövlət İmtahan Mərkəzinin detektorları bu halları asanlıqla aşkarlayırdı. Amma indi vəziyyət dəyişib. Görünür ki, bəzi texnoloji işbazlar bu işi sistemli şəkildə bir növ "xidmət sahəsinə" çeviriblər. Bu gün imtahanda uğur qazanmaq istəyənlər üçün texnoloji dəstək paketləri hazır şəkildə təklif olunur. Kim istəsə, ona mikroqulaqcıq, mikrokamera, mini telefon, naqil, Mi-Fi router və digər bu kimi avadanlıqlardan ibarət "gizli texnologiya paketi" təqdim olunur. Yəni, tələb varsa, təklif də var”.
O.Gündüz bildirib ki, məhz bu cür xidmət təklif edən bir şəbəkənin üzvləri saxlanılıb:
“Əldə etdiyim məlumata görə, həmin şəxslər barəsində məhkəmə qərarı var, cinayət işi açılıb və istintaq aparılır. Həmin vasitələrdən istifadə edən bəzi abituriyentlərin nəticələri isə ləğv olunub. Əməliyyat DİM-in müşahidələri və rəsmi müraciəti əsasında Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti tərəfindən həyata keçirilib. Görünür ki, bu halların artması və müəyyən bölgəyə, qrupa aid olan şəxslərdə təkrarlanması şübhələrə yol açıb. Süni intellekt və müşahidə kameraları vasitəsilə imtahan zamanı şübhəli davranışlar qeydə alınıb. Ən narahatedici məqam bu prosesin artıq fərdi təşəbbüs kimi deyil, hazır xidmət kimi – pul qarşılığında təklif olunmasıdır. Bu, artıq kütləviləşən, təşkilatlanmış və kommersiya məqsədilə təqdim edilən texnoloji cinayət modelidir. Bu səbəbdən də məsələ son dərəcə ciddidir”.
Ekspert bildirib ki, bu şəbəkənin ifşası və məsuliyyətə cəlb olunması təqdirəlayiq addımdır. Lakin onun fikrincə, bu hadisə bir daha göstərdi ki, məsələ bir neçə abituriyentin fırıldaq etməsindən ibarət deyil:
“Əsas problem texniki savadı olan bəzi şəxslərin bu bilikləri cinayətə yönəltməsidir. Bir neçə gün öncə də kiber cinayət törədən bir gəncin məhkəmə prosesi cəmiyyətin gündəmində idi”.
O.Gündüz onu da vurğulayıb ki, belə potensiala malik şəxslərin bu bilikləri ölkənin inkişafına yönəltməsi üçün şərait yaradılmalıdır:
“Mən hesab edirəm ki, dövlət, cəmiyyət, xüsusilə də təhsil və innovasiya qurumları səfərbər olmalıdır. Bu potensial insanlar fırıldağa yox, inkişaf yönümlü layihələrə cəlb edilməlidir”.
Firuzə Əliyeva
Sfera.az
