Faiz siyasətində balans axtarışı – Mərkəzi Bank nəyə nail olmaq istəyir?

Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) növbəti dəfə uçot dərəcəsi ilə bağlı qərarını açıqlayıb. AMB-nin İdarə Heyəti uçot dərəcəsini 7%-ə, faiz dəhlizinin aşağı həddini 6%-ə, faiz dəhlizinin yuxarı həddini isə 8%-ə endirib.

Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini niyə dəyişir? Bu, onun gəlirlərinə və kreditlərin faizlərinə təsir edirmi?

Sfera.az-a bu barədə açıqlama verən beynəlxalq standartlaşdırma üzrə mütəxəssis, iqtisadçı Asif İbrahimov qeyd etdi ki, uçot dərəcəsi bir ölkənin mərkəzi bankının kommersiya və digər banklara verdiyi kreditlər üçün müəyyən etdiyi faiz dərəcəsidir. 

Onun sözlərinə görə, Mərkəzi Bank maliyyə institutlarını maliyyələşdirir, onlar da öz növbəsində bu vəsaitləri müəyyən faizlə hüquqi və fiziki şəxslərə kredit şəklində verirlər: 

“Nəticədə bu prosesdən əldə olunan gəlir əsasında dividendlər formalaşır.

Uçot dərəcəsi ölkənin mövcud iqtisadi vəziyyəti, həmçinin inflyasiya səviyyəsi nəzərə alınmaqla müəyyən edilir. Məsələn, əgər inflyasiya yüksəlirsə, Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini artırmaqla bazarda pul kütləsinin artımını məhdudlaşdırmağa çalışır. Əksinə, inflyasiya səngidikdə uçot dərəcəsi azaldılır ki, bu da kredit şərtlərini yumşaldaraq əhalinin borclanmasını asanlaşdırır və nəticədə bazarda dövriyyədə olan pulun həcmi artır. Bu da öz növbəsində istehlakın və ticarət dövriyyəsinin genişlənməsinə səbəb olur".

İqtisadçı Azərbaycan iqtisadiyyatının özünəməxsus modelə malik olduğunu əlavə edib:

“Burada iqtisadi tənzimləmə vasitələri tətbiq olunarkən, nə sərt, nə də tamamilə yumşaq pul siyasəti yürüdülür. Əksinə, “qızıl orta” prinsipi əsas götürülərək balanslaşdırılmış monetar siyasət həyata keçirilir. Faiz dərəcələrinin aşağı salınması pul təklifinin artmasına səbəb olmaqla iqtisadi fəallığı stimullaşdırır və bu da ölkənin ümumi iqtisadi inkişafına müsbət təsir göstərir”.

Fidan Hacızadə
Sfera.az