Kənd təsərrüfatı malları bahalaşacaq? - "Hava şəraiti məhsuldarlığı azaldır"

Son günlərdə Azərbaycanda qeyri-sabit hava şəraiti müşahidə edilir. Yazın gəlməsinə baxmayaraq bəzi bölgələrdə qar yağır, güclü külək əsir, dolu düşür. 
Bu dövrdə havaların sabit keçməməsi, güclü yağışların olması, dolu düşməsi arzuedilən deyil. Çünki yazın gəlişi ilə müxtəlif bölgələrdə ağaclar çiçək açır, bitkilərdə tozlanma gedir. Müşahidələr göstərir ki, yazın gəlişindən sonra havaların qeyri-sabit keçməsi kənd təsərrüfatı üçün əlverişsizdir. 

Mövzu ilə bağlı Sfera.az saytına açıqlama verən kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məhərrəmov bu il yaz aylarında havanın qeyri-sabit keçməsinin məhsuldarlığa mənfi təsir göstərəcəyini qeyd edib.

Ekspert son illərdə qlobal iqlim dəyişikliyinin xüsusən kənd təsərrüfatına ciddi mənfi təsirlərinin müşahidə edildiyini söylədi: "Azərbaycanda yaz vaxtı intensiv yağışların yağması, güclü küləklərin əsib havanın temperaturunun kəskin şəkildə dəyişməsi ağacların, bitkilərin çiçəkləmə dövründə və tarla işlərinin aparıldığı vaxtlarda mənfi təsir göstərir”.

V.Məhərrəmov belə risklərlə bağlı fermerləri dəfələrlə xəbərdar etdiklərini bildirib:

“Fermerlər çalışmalıdırlar ki, bitkilərin mineral elementlərə olan tələbatı normaya uyğun ödənilsin. Belə olarsa, bitkilər stress amillərə, yəni havanın kəskin dəyişməsinə daha dözümlü olar və məhsuldarlığa təsir minimuma enər. Əks halda, yağışlar, soyuqlar və küləklər məhsuldarlığın azalmasına səbəb ola bilər”.

Ekspert bildirib ki, çiçəkləmə dövrü əksər bölgələrdə artıq başa çatsa da, soyuq bölgələrdə bu proses hələ davam edir:

"Bu hava şəraiti inkişaf prosesini ləngidir. İndiki vaxtda havalar isti olmalı idi ki, bitki sürətlə inkişaf etsin. Azərbaycanda bildiyiniz kimi, əsasən isti sevən bitkilər yetişdirilir. Havanın belə keçməsi inkişafı dayandırır və uzadır. Bu da zərərvericilərin və göbələk xəstəliklərinin yaranmasına səbəb olur.
İntensiv yağışlar və davamlı rütubət bitkilərin immun sistemini zəiflədir, məhsuldarlığa daha böyük zərbə vurur. Bitki stressə məruz qalanda immunitet zəifləyir, zərərvericilər və xəstəliklər aktivləşir. Bu da məhsuldarlığa birbaşa təsir edir. Məhsul azaldıqca, maya dəyəri artır və nəticədə istehlakçılar məhsulu daha baha qiymətə almaq məcburiyyətində qalır”.

Buna baxmayaraq, ekspert vəziyyətin tam fəlakətli olmadığını da qeyd edib:

“Hələlik baş verən təbiət hadisələri ciddi qıtlıq təhlükəsi yaratmır. Məsələn, hansısa bölgədə ərikdə və ya gilasda azalma ola bilər, lakin digər bölgədə məhsuldarlıq yüksək olacaq və bir-birini kompensasiya edəcək”.

Ekspert qarşıdakı dövrdə də qeyri-sabit havaların davam edə biləcəyini bildirib və fermerləri ehtiyatlı olmağa çağırıb:

“Qarşıda may ayı var, son illərdə biz may və hətta iyun ayında intensiv yağışların, qeyri-müəyyən hava şəraitinin davam etdiyini müşahidə etmişik. Ona görə də fermerlər aqrotexniki qaydalara ciddi əməl etməlidirlər”.

V. Məhərrəmov həmçinin dövlət orqanlarına da müraciət edərək bəzi tədbirlərin görülməsini tövsiyə etdi:

“Yağışlar yağanda su ehtiyatı toplanmalıdır. Artıq 10 ildən çoxdur təklif edirik ki, istifadəsiz ərazilərdə süni göllər yaradılsın. Belə tədbirlər görülərsə, quraqlıq zamanı bu su ehtiyatlarından istifadə edib kənd təsərrüfatını qorumaq olar. Əks halda, biz ciddi ziyanlarla üzləşə bilərik”.

Hazırkı şəraitdə ekspertin sözlərinə görə, fermerlər əsas diqqəti torpağın düzgün mineral qidalanmasına verməli və mövsümün sonuna qədər baş verə biləcək dəyişkən hava şəraitinə hazır olmalıdırlar.

Bəsti Rəfizadə