Toyların sayının azalması bu sahələrə mənfi təsir edir
Azərbaycanda son illərdə nikahların sayının azalması toy mərasimlərinin də sayına mənfi təsir göstərir. Bununla əlaqədar olaraq əvvəllər şadlıq evi kimi fəaliyyət göstərən xidmət müəssisələri təyinatını dəyişərək mərasim evlərinə çevrilirlər.
Toyların azalması sadəcə şadlıq evlərinin sayının azalmasına səbəb olmur. Bu cür mərasimlərin sayının azalması həm də bəzi xidmət sahələrinin biznesini zəiflədir.
Bəs Azərbaycanda toyların sayının azalması hansı sahələrə daha çox mənfi təsir edir?
Sfera.az-a açıqlama verən iqtisadçı Xalid Kərimli bildirdi ki, toy mərasimləri təkcə ailə qurulmasını əks etdirən tədbir deyil, o, həm də müxtəlif sektorlarda fəaliyyət göstərən insanlar üçün gəlir mənbəyidir.
Ekspert qeyd etdi ki, toyların azalması həmin xidmət sektorunda fəaliyyət göstərənlərin iqtisadi dövriyyəsinə, gəlirinə mənfi təsir göstərir:
"Toyun olması və bununla bağlı tədbirin keçirilməsi restoranların, xidmət sektorunun, nəqliyyat xidmətləri göstərən şəxslərin (taksi, avtomobil kirayəsi), dekorasiya və incəsənət sahəsində çalışan şəxslərin gəlir əldə etəsinə imkan yaradır. Bunlarla yanaşı toy mərasimləri restoranlar və iaşə müəssisələri ilə kənd təsərrüfatı və qida sənayesi məhsullarının alışı arasında sıx əlaqə də yaradır. Restoranlar ərzaq məhsullarını kənd təsərrüfatı istehsalçılarından, mağazalardan alır. Toyların azalması ərzaq mallarının satış dövriyyəsinə neqativ təsir göstərir".
X.Kərimli toyların azalmasının qeyd edilən təsirləri ilə yanaşı çoxlu sayda insanın iş imkanlarını pisləşdirdiyini də vurğuladı:
"Bu sahələrdə işləyən işçilərin və ixtisası olmayan insanların da iş imkanlarını azalır. Toy mərasimlərinin azalması həm də ixtisası olmayan insanlar üçün, eləcə də daha çox əmək tələb edən sektorda çalışanlar üçün mühüm sosial və iqtisadi çətinliklər yaradır".
X.Kərimli hesab edir ki, toyun təşkil edilməsi ilə bağlı ənənələrdə dəyişiklik bundan sonra da davam edəcək. Onun sözlərinə görə, əgər toylar azalarsa və daha kiçik ölçüdə keçirilərsə, bu zaman həm ailə büdcələri, həm də ümumi iqtisadiyyat üçün dəyişikliklər baş verə bilər:
"2020-ci ildə pandemiya səbəbindən toy mərasimləri tamamilə qadağan edilmişdi və bu, toyların sayının kəskin şəkildə azalmasına səbəb oldu. 2021-ci ilin yarısından sonra isə bu sayda müəyyən bir azalma davam etdi, amma 2022-ci ildən etibarən keçmişdə təxirə salınmış toy mərasimləri artmağa başladı və nəticədə toylar əvvəlki sayda baş tutmağa başladı. 2023-cü ildən sonra toy mərasimləri daha stabil bir hal aldı. İnsanlar artıq toyları daha sadə şəkildə keçirirlər.
Hələ ki, istehlakçı davranışında ciddi bir dəyişiklik müşahidə olunmur. Əgər Azərbaycanda toy mərasimləri daha sadə, kompakt şəkildə keçirilərsə, o zaman insanlar arasında daha az büdcə tələb edən toy ənənələri yayılacaq. Lakin hal-hazırda insanlar hələ də ənənəvi və dəbdəbəli toyları təşkil etməyə davam edirlər. Bu isə ailələrə həm maliyyə, həm də sosial baxımdan çətinliklər yaradır".
Fidan Hacızadə
