Şimal-Cənub Dəhlizi: Azərbaycan üçün iqtisadi fürsətlər və artan ticarət
Tərəfdaş ölkələr “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ilə yük daşımaların həcminin artırılmasına çalışırlar.
Sfera.az xəbər verir ki, 2025-ci ilin yanvarın 28-də Moskvada Azərbaycan, İran və Rusiya nəqliyyat nazirlərinin görüşü zamanı da bu məsələ müzakirə ediləcək.
IRNA-nın məlumatına görə, İranın yol və şəhərsalma naziri Fərzanə Sadiq Azərbaycan və İran Birgə İqtisadi Komissiyasının 16-cı iclasında bu haqda danışıb. Onun sözlərinə görə, tərəflər “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizi ilə daşımaların həcmini 15 milyon tona çatdırmağı hədəfləyirlər.
“Ümid edirəm ki, yanvarın 28-də Moskvada keçiriləcək görüşdə hər üç ölkə Şimal-Cənub dəhlizi çərçivəsində tranzit fəaliyyətinin inkişafı ilə bağlı müvafiq razılaşmalar əldə edəcək”, - F.Sadiq bildirib.
Xatırladaq ki, Şimal-Cənub dəhlizi 2021-ci ildən işə salınıb.
“Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi Azərbaycanın qoşulduğu ikinci mühüm dəmir yol layihəsidir. Şərq-Qərb layihəsi (“Böyük İpək Yolu”) çərçivəsində çəkilən Bakı-Tiflis-Qars dəmir yol xətti ilə Azərbaycan Çindən Avropanın mərkəzinə uzanan layihənin iştirakçısına çevrilib. Artıq səkkizinci ildir ki, bu xətt üzrə mütəmadi yüklər daşınır.
Şimal-Cənub layihəsi isə Hindistandan Avropanın Helsinki limanınadək olan 5200 kilometrlik dəmir yolu xəttidir. Bu xətlə yüklərin daşınma müddəti 45 gündən 20 günədək azalıb, məsafə isə təxminən 3 min kilometr qısalıb. Buna görə də xəttin mövcud olması dəmir yolu daşımalarında böyük hadisədir.
Dəmir yol xətti İran, Azərbaycan və Rusiyadan keçir. Azərbaycan və Rusiya hissəsində bütün işlər tamamlanıb. Amma İranla bağlı işləri tam yekunlaşdırmaq mümkün olmayıb. İran dəmir yol xətti Qəzvin-Rəşt-Ənzəli-Astara marşrutu ilə Azərbaycanın dəmir yolu xəttinə qoşulacaq. Bu xətt üzrə işlər artıq tamamlanıb. Lakin Fars körfəzindən Astaraya qədər dəmir yolu xətti yoxdur. Birbaşa xətt olmadığından yüklər mərhələli şəkildə və daha uzun yol qət etməklə daşınır. İran hökuməti birbaşa xəttin çəkilməsini planlaşdırır və bu məqsədlə kredit cəlb etməyi də düşünür.
Bəs, Şimal-Cənub layihəsi üzrə daşımaların artmasının Azərbaycan üçün əhəmiyyəti nədir?
Xətt üzrə daşımaların artması ilk növbədə Azərbaycan və İran arasında ticarətin həcmini artıracaq. İki ölkə arasında illik ticarət dövriyyəsinin həcmi 580 milyon dolları təşkil edir. İran-Azərbaycan dəmir yolu şəbəkəsinin birləşməsi ilə bu, 2 milyard dollaradək artacaq.
Azərbaycan eyni zamanda beynəlxalq yük daşımalarından böyük qazanc əldə edəcək. Son illərdə Hindistanla Avropa ölkələri arasında xarici ticarət əməliyyatlarının həcmi artır.
2023-cü ilin məlumatına əsasən, Hindistanın ixracı 432 milyard dollar, idxalı 570 milyard dollardır. Hindistanın əsas ticarət tərəfdaşları arasında Avropa ölkələri də var. Bu ölkələrlə olan ticarət cəmi ticarətin 10 faizini formalaşdırıb.
Proqnozlara görə gələcəkdə Hindistanla Avropa ölkələri arasında ticarət daha da böyüyəcək. Bu imkan Şimal-Cənub dəhlizi üzrə Azərbaycan vasitəsilə daha çox yüklərin daşınmasına şərait yaradacaq.
Vasif
