Muzdlu işçilərin sayında artım zəifləyir – Rəqəmlər və səbəblər
Azərbaycanda 2018-ci ildən muzdla çalışan (əməkhaqqı alan) işçilərin sayında nəzərəçarpacaq artım baş versə də, son illərdə bu işçilərin sayında artım xeyli zəifləyib.
Sfera.az xatırladır ki, muzdlu işçilərin sayı 2018-ci ildə 1,552 milyon nəfər olduğu halda, 2019-cu ildə 1,647 milyon nəfərə, 2020-ci ildə 1,699 milyon nəfərə, 2021-ci ildə 1,709 milyon nəfərə, 2022-ci ildə 1,739 milyon nəfərə, 2023-cü ilin sonunda 1,742 milyon nəfərə çatıb.
Müqayisədən göründüyü kimi, muzdlu işçilərin sayı 2019-cu ildə 95 min nəfər (6,2 faiz), 2020-ci ildə 52 min nəfər (3,16 faiz), 2021-ci ildə 10 min nəfər (0,59 faiz), 2022-ci ildə 30 min nəfər (1,76 faiz), 2023-cü ildə 3 min nəfər artıb.
Xatırladaq ki, 2018-ci ildən iqtisadiyyatda şəffaflaşmanın həyata keçirilməsi faktiki işləyən şəxslərin əksəriyyətinin qeydə alınmasına imkan verdi. Buna görə də 2018-2020-ci illərdə muzdlu işçi sayında ciddi artım müşahidə olundu.
Son illərdə isə muzdlu işçi sayında artımın zəifləməsi görünür. Bunun əsas səbəbi iqtisadiyyatda real artım sürətinin zəifləməsi, xidmətlər sektorunda investisiya qoyuluşunun artmamasıdır. Muzdlu işçilərin böyük hissəsi məhz xidmət sektorunda çalışır. Bu sektorlarda əsas kapitala sərmayə qoyuluşu azdır.
Sadalanan faktorlar muzdlu işçi sayında sürətli artımı əngəlləyir.
Onu da bildirək ki, bir qayda olaraq inkişaf etmiş ölkələrdə muzdlu işçi sayı Azərbaycan kimi inkişaf etməkdə olan ölkələrlə müqayisədə xeyli çox olur. Məsələn, ABŞ-də əhalinin 40 faizi (133 milyon nəfər), Almaniyada 56 faizi (46 milyon nəfər), Böyük Britaniyada 44 faizi (30 milyon nəfər) muzdla çalışır.
Amma Azərbaycanda əhalinin 17,1 faizi, Gürcüstanda 21 faizi, Qazaxıstanda 17 faizi, Türkiyədə 17,8 faizi muzdlu işçidir.
İnkişaf etmiş ölkələrdə muzdlu işçi sayının xüsusi çəkisinin yüksək olması həmin ölkələrdə xidmət sektorunun iqtisadiyyatda payının 70-80 faiz olması ilə bağlıdır. Azərbaycan kimi ölkələrdə isə xidmət sektorunun iqtisadiyyatda payı 40 faiz səviyyəsindədir.
Vasif
