Papovun 130 il əvvəlki kəşfi - 7 May nə ilə əlamətdar olub?
Keçmiş sovet respublikalarında, eləcə də dünyanın bəzi ölkələrində 7 may radionun kəşf edildiyi gün kimi qeyd edilib.
Sfera.az xatırladır ki, 7 may 1895-ci ildə, yəni 130 il əvvəl rus alimi Aleksandr Popov ilk dəfə simsiz rabitə vasitəsilə radiosiqnal ötürərək insanlıq tarixində yeni bir səhifə açdı.
O, bu ixtirasını Peterburq Texniki Universitetində nümayiş etdirmişdi. Popovun bu nailiyyəti sonrakı illərdə radioyayım texnologiyalarının inkişafına güclü təkan verdi. Bu səbəbdən də bir çox ölkələrdə, xüsusilə keçmiş sovet məkanında, 7 may Radio Günü kimi qeyd olunub.
Ancaq Qərbdə radionun yaradıcısı kimi Nikola Tesla və ya Guqlielmo Markoni təqdim edilir.
İstənilən halda radionun kəşfi bəşəriyyətin kommunikasiya tarixində mühüm dönüş nöqtəsi olmaqla insan həyatında böyük dəyişikliklərə səbəb oldu. Radio yalnız bir rabitə vasitəsi deyil, həm də mədəniyyətin, maarifin və ictimai şüurun formalaşmasında əvəzsiz rola malik kütləvi informasiya vasitəsidir.
XX əsrin əvvəllərində, xüsusilə I və II Dünya müharibələri zamanı radio sürətli informasiya ötürmə vasitəsi kimi əvəzolunmaz idi. Hökumətlər, hərbi qərargahlar və cəmiyyətlər üçün radio həm təbliğat, həm xəbər, həm də ruh yüksəkliyi mənbəyi oldu. Daha sonra isə radio tədricən əyləncə, musiqi, ədəbi-bədii proqramlar, debatlar və maarifçilik verilişləri ilə həyatın bir parçasına çevrildi.
Bütün texnoloji yeniliklərə, yəni televiziyanın, internetin və sosial medianın yaranmasına baxmayaraq, radio bu gün də öz mövqeyini qoruyub saxlayır. Mobil telefonlar və internet üzərindən yayımlanan onlayn radiolar, podkastlar və radioapplikasiyalar bu sahənin yenilənərək yaşadığını göstərir.
Azərbaycan radiosunun tarixi 1926-cı ilin 6 noyabrında Bakı Radiosunun efirə çıxması ilə başlayır. Bu, təkcə texniki yenilik deyil, həm də milli maarifçilik və mədəni inkişaf baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. İllər keçdikcə Azərbaycan radiosu müxtəlif janrlarda proqramlarla zənginləşib, milli dəyərləri qoruyaraq, eyni zamanda müasirliklə ayaqlaşıb. Müstəqillik dövründə isə radio azad söz tribunasına çevrilib və cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin səsini çatdırmaqda mühüm rol oynayıb.
Radio Günü təkcə texnologiyanın deyil, həm də bu sahədə çalışan yüzlərlə insanın əməyinin tanınması üçün bir fürsətdir. Jurnalistlər, aparıcılar, texniki heyət, redaktorlar hər biri bu görünməz, amma dinlənilən dünyanın yaradıcılarıdır. Onların peşəkarlığı sayəsində insanlar hər gün xəbərləri vaxtında eşidir, maraqlı mövzularla tanış olur, musiqidən zövq alır və sanki səssiz bir dostla ünsiyyətdə olurlar.
Bəsti Rəfizadə
Sfera.az
