Niyə daun sindromlu qaradərili insanlar görmürük?

Niyə biz Daun sindromlu qaradərililəri demək olar ki, heç vaxt görmürük? Bu genetik vəziyyətin yalnız ağ fərdlərdə meydana gəldiyinə dair bir fikir var. Lakin bu, həqiqəti tam əks etdirmir. Qara fərdlərdə də Daun sindromu var, lakin onlar kifayət qədər təmsil olunmur. Bu görünməzliyin arxasında düşündüyümüzdən də mürəkkəb səbəblər dayanır.

 

Sfera.az mövzu ilə bağlı maraqlı məlumat təqdim edir.
 

Daun sindromu əlavə 21-ci xromosomun olması nəticəsində yaranan genetik bir vəziyyətdir və irqlə əlaqəli deyil.
 

Əlbəttə ki, bu vəziyyətin tezliyində bəzi dəyişikliklər ola bilər, lakin bunlar genetikadan çox sağlamlıq sistemi və diaqnoza çıxışla bağlıdır. ABŞ-da aparılan araşdırmalar göstərir ki, Daun sindromu müxtəlif irqlərdə oxşar nisbətlərdə müşahidə olunur.
 

Ancaq qaradərili körpələrə daha gec diaqnoz qoyulması və ya kifayət qədər erkən aşkarlanmaması bu uşaqların statistikada daha az görünməsinə səbəb ola bilər.
 

Bəs niyə biz bunu çox görmürük?
 

Bu qavrayışın digər səbəbi təmsilçiliyin olmamasıdır. Daun sindromlu qaradərili uşaqların sosial mediada, reklamlarda, kampaniyalarda və ya maarifləndirmə məzmununda daha az yer alması bu şəxslərin ümumilikdə cəmiyyətdə olmadığı təəssüratı yarada bilər.
 

Lakin bu doğru deyil. Diaqnozda gecikmələr, səhiyyə xidmətlərinə bərabər çıxışın olmaması, qeyri-adekvat genetik məsləhət və məhdud erkən müdaxilə imkanları qaradərili ailələr üçün əhəmiyyətli maneələr yaradır. Bu, həm dəstək sistemlərinə girişə, həm də ictimai görünməyə təsir göstərir.
Daun sindromunun ən çox yayılmış növü olan Trisomiya 21 birbaşa genetik təsadüf nəticəsində baş verir və irqlə heç bir əlaqəsi yoxdur.
 

Lakin 35 yaşdan yuxarı hamiləliklərdə riskin artdığı və bəzi demoqrafik qruplarda bu yaş faktorunun fərqli ola biləcəyi məlumdur. Ancaq bu fərq, qara fərdlərin genetik olaraq daha az təsirləndiyi anlamına gəlmir.
 

Bəzi araşdırmalarda folat metabolizması kimi bioloji təsirlər gündəmə gətirilsə də, Daun sindromunun səbəbi hələ tam açıqlanmayıb. Odur ki, mövcud yanlış təsəvvürləri aradan qaldırmaq üçün elmi məlumatlarla yanaşı, sosial şüurun da artırılması lazımdır.

Aynil