Trampın sərtləşən ritorikası: Rusiya-Ukrayna müharibəsi necə sonlanacaq?
Rəsmi Vaşinqtonla Kiyev arasında siyasi gərginliyin yaranması Ukraynanın taleyi ilə bağlı narahatlığı artırıb.
Sfera.az xatırladır ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskiyə qarşı çox ciddi ittihamlar irəli sürüb. Onun iddiasına görə, Ukrayna prezidenti ABŞ-ni aldadaraq qalib gəlmək mümkün olmayan müharibəyə təhrik edib.
“Fikirləşin, orta səviyyəli komediya ustası olan Volodimir Zelenski Amerika Birləşmiş Ştatlarını qalib gəlmək mümkün olmayan, heç vaxt başlamamalı olan müharibəyə 350 milyard dollar xərcləməyə inandırdı. ABŞ Ukraynaya Avropadan 200 milyard dollar çox xərcləyib və Avropa pullarına zəmanət verilir, ABŞ isə əvəzində heç nə almır”, - deyən Tramp bu fikirləri ilə ABŞ-nin Ukraynanı dəstəkləməyəcəyinə işarə edib. Tramp Zelenskini seçki keçirməkdən imtina etməkdə ittiham edərək hətta onu “seçkisiz diktator” da adlandırıb. “Zelenski tələssə yaxşıdır, əks halda onun ölkəsi qalmayacaq. Bu arada biz Rusiya ilə müharibəyə son qoymaq üçün uğurla danışıqlar aparırıq. Mən Ukraynanı sevirəm, amma Zelenski dəhşətli iş görüb, ölkəsi dağıdılıb və milyonlarla insan boş yerə ölüb”. - deməklə Tramp həm Ukraynaya, həm də dünya ictimaiyyətinə ciddi mesajlar verib.
Trampın gözlənilməz davranışlarını şərh edən politoloq Məhəmməd Əsədullazadə hesab edir ki, ABŞ prezidentinin Ukrayna siyasəti fiaskoya uğrayacaq.
M.Əsədullazadə qeyd edib ki, son açıqlamalar ABŞ və Rusiyanın danışıqlar prosesində Zeleskini problem kimi gördüyünün təzahürüdür. Onun sözlərinə görə, indi hər iki ölkə Zelenskidən xilas olmaq istəyir:
“Hər iki prezidentin Zelenski ilə bağlı mövqeyi üst-üstə düşür. Əslində Zelenski ölkəsinin və xalqının milli maraqlarını cəsarətlə müdafiə edir, güzəştə getmir.
Zelenskinin 500 milyard dollarlıq mineral ehtiyatlarla bağlı ABŞ ilə müqavilədən imtina etməsindən sonra Trampın ona münasibəti dəyişib. Moskva da bunu görüb, ona görə də Ukrayna ilə danışıqlara başlamaq üçün Zelenskinin getməsini şərt kimi qoyub. Trampın açıqlamaları da göstərir ki, ABŞ də Zelenskinin getməsini istəyir”.
Politoloq düşünür ki, baş verən proseslərlə bağlı Tramp ölkəsində siyasi təzyiqlərlə üzləşəcək. Ekspert rəsmi Pekinin Kiyevə yardım edə biləcəyini vurğulayıb:
“Ukrayna məsələsində güzəştlər Vaşinqtonun beynəlxalq imicinə mənfi zərbə olacaq. Avropa ilə siyasi münasibətlər sistemində ciddi dəyişikliklər baş verməsi Vaşinqtonun xarici siyasətinin iflasa uğrada, bu prosesin davamında Avropa öz ordusunu qura və ABŞ-dən imtina edə bilər. Digər tərəfdən Tramp Rusiya ilə Çini ayıracağını düşünür. Amma bu cür davranış Çin və Avropanın yaxınlaşmasına gətirib çıxaracaq. Ümumiyyətlə, Çin Rusiya və ABŞ sövdələşməsini özünə qarşı görür. Ona görə də Çin ötən gün Ukraynanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinin qorunmasının vacib olması haqqında bəyanat verdi. Bu, açıq şəkildə Pekinin növbəti mərhələdə Ukraynanın yanında olması deməkdir. Bu səbəbdən Trampın hazırkı siyasəti Ukrayna müharibəsini durdurmasına gətirib çıxarmayacaq”.
M.Əsədullazadə əmindir ki, yeni dünya siyasi nizamında Avropa hərbiləşəcək, “köhnə qitə” öz təhlükəsizliyini özü təmin edəcək. Onun sözlərinə görə, bu çərçivədə Ukraynaya hərbi və iqtisadi dəstəyin tamamilə Avropanın öz üzərinə götürməsi də mümkündür. O hesab edir ki, ABŞ Ukraynaya təzyiqi artırmaq üçün hərbi və maliyyə yardımlarını dayandıra və müttəfiqlər arasında narazılıqları artıra bilər:
“Bu da NATO-nun fiaskosu deməkdir. Avropa İttifaqı öz təhlükəsizliyində Türkiyə ilə koordinasiyalı şəkildə fəaliyyət göstərəcək. Avropa dövlətləri və Türkiyə Ukraynanı müdafiə etdiklərini nümayiş etdiriblər. Bu dövlətlərlə bərabər Çin Ukraynanı müdafiə edəcəyinə bağlı əlamətlər göstərib. Belə vəziyyətdə ABŞ-Rusiya sövdələşməsi baş tutmaya bilər”.
Vasif
