Avtobusa minəndə boş oturacaq axtarırsan, yalnız üzbəüz tərs oturacaqlarla rastlaşırsan. Çoxumuz bu kreslolarda oturmağı sevmirik. Bəzilərində ürək bulanması, bəzilərində başgicəllənmə olur.

Bəs niyə bu tərs oturacaqlar var? Təsadüfi yerləşdirilib, yoxsa əslində məntiqi var?

Sfera.az bildirir ki, bunun bəzi məntiqi izahları var.

Xüsusilə böyük şəhərlərdə ictimai nəqliyyat istifadəçiləri olaraq tez-tez qarşılaşdığımız bu tərs oturacaqlar əslində zövq üçün yerləşdirilməyib.

Aydın izahat olmasa da, bunun bəzi məntiqi izahları var.

Bunlardan ən çox yayılmışı avtobusların aşağı mərtəbə dizaynına aiddir.

Hazırda ictimai nəqliyyatın yaşlı və əlil vətəndaşlar üçün daha əlçatan olması nəzərdə tutulur.

Buna görə də avtobusların döşəməsi köhnə modellərə nisbətən yerə çox yaxındır.

Lakin döşəmə aşağı düşdükcə təkərlərin əhatə etdiyi sahə artır. Bu vəziyyətdə, təkərlərin olduğu yerdə düz oturacaq yerləşdirmək demək olar ki, mümkün deyil.
Çünki ayağımızı qoymağa yer yoxdur.

Məhz buna görə də həmin yerlərdə arxaya baxan oturacaqlar yerləşdirilir. Təbii ki, köhnə model avtobusları xatırlayanlar “Əvvəllər avtobusların oturacaqları həmişə düz olurdu, indi niyə dəyişirdilər?” deyə soruşa bilər.

Buna səbəb indiki avtobusların konstruktiv olaraq fərqli dizayn edilməsidir.

Köhnə tipli avtobuslarda döşəmə daha hündür idi, yəni təkərlər sərnişin sahəsinə o qədər də yaxın deyildi. Amma indi şəhər avtobusları demək olar ki, sıfıra endirilib.

Buna görə də təkər yerlərini boş qoymaq əvəzinə, tərs oturacaqlardan istifadə edirlər.

Uzun məsafəli avtobuslarda vəziyyət bir az fərqlidir.

Onlarda təkərlər sərnişin salonundan xeyli aşağıdadır.

Arada böyük bir baqaj yeri olduğundan, təkərlərin üstündəki yerlərdə düz oturacaqlar yerləşdirə bilərlər. Amma şəhər avtobuslarında belə dəbdəbə yoxdur.
Digər səbəb isə sərnişin tutumunun artırılmasıdır.

Əgər bu sahələr tamamilə boş qalsaydı, oturma tutumu azalardı. Buna görə də bəzi avtobuslar bu məkandan bir-birinə baxan dörd yerlik yerləşdirmə ilə ən səmərəli şəkildə istifadə edirlər.

Bəlkə də tərs oturacaqların ən böyük çatışmazlığı ürək bulanmasına səbəb olmasıdır.

Özümüzü narahat hiss edə bilərik, xüsusən də uzun müddət dik oturduğumuz zaman. Bunun elmi izahı var ki, avtobusda, qatarda və s. tərs oturanda niyə dərhal ürək bulanması hiss edirik?

Avtobus, metro, qatar... Harada olursunuzsa olun, bəzən səyahət zamanı ürək bulanması başlayır. Xüsusilə səyahət istiqamətindən üzbəüz oturduğunuzda. Bəs niyə bu baş verir? Yalnız tərs oturacaqlarda deyil, bir çox insanlar kitab oxuyarkən və ya telefona baxarkən belə ürəkbulanma hiss edə bilərlər. Gəlin bu problemin altında yatan elmi səbəblərə baxaq.

Uzun bir səyahətiniz olacaq və yalnız qarşı oturacaqlar boşdur. Amma qarşı oturacaqda oturanda ürəyin bulanır. Bunun niyə olduğunu heç düşünmüsünüzmü?
Yaxud qatarda kitab oxumaq istəyirsən, amma dərhal ürəyin bulanır. Bu cür halların səbəbini tam başa düşmək çətindir, lakin ekspertlər hesab edirlər ki, bu pozğunluq daxili qulaq, göz və beyin arasında uyğunsuzluqdan yarana bilər.

Avtomobillər, qatarlar və ya gəmilər kimi nəqliyyat vasitələrində səyahət edərkən bədənimiz tarazlığı dərk etmək üçün üç əsas məlumat mənbəyinə malikdir: daxili qulaq, gözlər və bədən hərəkətləri. Bu siqnallar beynimizə müxtəlif yollarla çatır.

Amma biz səyahət istiqamətindən uzağa oturduqda və ya sabit bir nöqtəyə baxdıqda, daxili qulaq hərəkəti hiss edir, lakin gözlərimiz ümumiyyətlə sabit qalır. Bu zaman beyin daxil olan siqnalları bir-biri ilə uyğunlaşdırmaqda çətinlik çəkə bilər. Bu uyğunsuzluq ürəkbulanma kimi şikayətlərə səbəb ola bilər.

Hərəkət xəstəliyi nədir?

Bu cür uyğunsuzluqlar tibbi ədəbiyyatda "hərəkət xəstəliyi" adlanır. Oxşar təsirlər təkcə nəqliyyat vasitələrində deyil, dalğalı dənizlərdə və ya dolama yollarda da müşahidə oluna bilər. Beynimiz daxili qulaq və gözlərdən gələn məlumatları birləşdirməyə və tarazlığı qorumağa çalışsa da, bu, həmişə uğurlu olmaya bilər.

Gözlərin rolu nədir?

Bəzi ekspertlər hərəkət xəstəliyində gözlərin çox da rol oynamadığını irəli sürürlər. Çünki hərəkət xəstəliyi görmə qabiliyyəti zəif olan insanlarda da yarana bilər. Bu o deməkdir ki, ürək bulanmasının əsl səbəbi beyinlə daxili qulaq arasındakı əlaqənin uyğunsuzluğu ola bilər. Daxili qulaq hərəkəti aşkar edir və bu siqnallar beyindəki digər məlumatlarla qarışaraq ürək bulanmasına səbəb ola bilər.

Hərəkət xəstəliyinin səbəbi tam öyrənilməsə də, beyindəki nörotransmitterlərin də bu pozğunluğa təsir etdiyi düşünülür. Sinir sistemində ünsiyyəti təmin edən kimyəvi maddələr ürəkbulanma və başgicəllənməni artıra bilər. Buna görə həkimlər bəzən bu maddələrə təsir edən dərmanlar tövsiyə edirlər.

Səyahət zamanı bu narahatlığı azaltmaq üçün həkiminizin tövsiyə etdiyi dərmanlardan istifadə etmək, yatmağa çalışmaq, üfüqə baxa biləcəyiniz bir vəziyyətdə oturmaq, avtomobildə olarkən arxa oturacaq yerinə ön oturacaqda oturmaq, gəmidəsinizsə göyərtəyə çıxmaq və üfüqə baxmaq, pis qoxulardan, ədviyyatlı yeməklərdən, havasız mühitlərdən uzaq durmaq faydalı ola bilər.

Xanım

Niyə avtobuslarda tərs oturacaqlar var?