Bir vaxtlar "əsrin şəhəri" adı ilə tanınan İndiana ştatının (ABŞ) Qari şəhəri bu gün Amerika şəhər böhranının ən parlaq nümunələrindən biridir.

Sfera.az bildirir ki, Qari bir vaxtlar "Əsrin şəhəri" kimi tanınıb, lakin son 30 ildə əhalisinin 40%-dən çoxunu itirib. 1906-cı ildə ABŞ Steel tərəfindən qurulan Gary (Qari) sənaye genişlənməsinin ardınca böyüyərək ölkənin hər yerindən işçiləri cəlb edib. Amma istehsalın bağlanması və əhalinin xaricə axını ilə sürətli tənəzzül başlayıb. 1960-cı ildə burada yaşayan 178 min sakindən 70 mindən azı qalıb. Evlərin 30%-dən çoxu boşdur, on minlərlə bina dağıdılır.

Bir vaxtlar çiçəklənən şəhərdə 1990-cı illərdə zorakılıq rekord səviyyəya çatdığı üçün "qətl paytaxtı" kimi də tanınırdı. Bu da öz növbəsində köçün artmasına səbəb olurdu. Bu gün Qari xarabalıqları bir vaxtlar canlı, indi Amerikanın tərk edilmiş guşələrini fotoşəkil çəkən şəhər tədqiqatçıları, turistlər və fotoqraflar üçün maraqlı bir yerə çevrilib. 

Bu tədqiqatçılardan biri “Tərk edilmiş Amerika” layihəsinin müəllifi Metyu Kristoferdir. Metyu Kristofer tərk edilmiş məktəbləri, bir vaxtlar möhtəşəm kilsələri, boş evləri və hətta köhnə motosikletlərdən ibarət qeyri-adi “qəbiristanlığı” göstərib. Fotolarında Qari iqtisadi dağıntı və sosial qeyri-sabitliyin dəhşətli abidəsi kimi görünür. Metyu qeyd edib ki, bəzi yerlər, məsələn, boş tabutları olan tərk edilmiş dəfn evləri bu “kabus şəhərciyinə” mistisizm və faciə atmosferi verir.

Qari əlverişli nəqliyyat yolları və Miçiqan gölünə yaxınlığına görə ABŞ-ın ən böyük dəmir-polad zavodu “Gary Works”in işçiləri üçün bir şəhər olaraq inşa edilmişdir. Bu, minlərlə insanı şəhərə gətirməklə yanaşı, həm də sosial problemlərə səbəb olub. Artıq 20-ci əsrin ortalarında Qaridə irqi münaqişələr və sosial bərabərsizlik böyüyürdü, bu da zamanla daha da pisləşirdi. Bu kəskinləşmə, iqtisadi qarışıqlıqla birləşərək, şəhəri həssas vəziyyətə saldı və nəticədə onun tənəzzülünə səbəb oldu.

Qari indi xarabalıqlardan ibarət olsa da, onun sənaye keçmişi və faciəvi nəticələri ilə maraqlanan turistləri özünə cəlb edir. Metyu Kristoferin işlərini onun internet saytında və sosial mediada tapmaq olar, burada o, hər bir obyektin tarixini paylaşır.

Xanım

Sfera.az