İnşasına 7 milyon dollar, film çəkilişinə isə 200 milyon dollar xərclənmişdi - FOTOLAR

Dövrünün bəlkə də ən önəmli insan ixtiralarından biri olan və heç vaxt batmayacağı düşünülən Titanik 1912-ci il aprelin 14-də aysberqlə toqquşma nəticəsində batdı. İllərdir Titanikin batması ilə bağlı bir çox fərziyələr irəli sürülür.

Sfera.az Titanik gəmisi ilə bağlı maraqlı, dağıntılar üzərində aparılan araşdırmalardan sonra əldə edilən məlumatları təqdim edir.


Bu nəhəng gəmi necə batdı?

Titanik layihələndirilərkən onun batmasının qarşısını almaq üçün dənizdəki bütün imkanlar nəzərə alınmış və demək olar ki, bütün gözlənilməz hadisələrə qarşı tədbir görülmüşdü. Məsələn, gəmi elə qurulmuşdu ki, eyni ölçüdə başqa bir gəmi ilə baş-başa toqquşsa belə batmayacaqdı. Gəminin hətta aysberqlə birbaşa qarşı tərəfdən və ya yan tərəfdən toqquşsa, batmaması üçün bütün təhlükəsizlik tədbirləri nəzərə alınmışdı. Lakin, aysberq gəmiyə mümkün olan ən pis bucaqdan dəymiş, aşağı bölmələrin 6-sını keçərək suyu götürmüşdü, hansı ki bu kupelərdən 4-ünü su götürsəydi, gəmi batmazdı. Ehtimal hesablamalarında aysberqin gəmiyə dəyməsi və 5 kupenin hamısını birdən parçalaması ehtimalı 1% olaraq hesablanırdı, çünki belə bir şeyin baş verməsi üçün gəmi aysberqə tam dəydiyi bucaqla dəyməli idi. Əgər başqa bucaqdan vurulsaydı, o kupelərdən 1-2-si su altında qalacaqdı və gəmi sağ qalacaqdı.
Buna görə də Titanik gəmisinin batması ilə bağlı sərnişinlərin ifadələri araşdırılmalı oldu.

“Titanik”in batması ilə bağlı yeni fərziyələr çox maraqlıdır və əvvəlkilərdən daha məntiqlidir. “Titanik”in batması zamanı sağ qalan 700 sərnişindən 200-ə yaxını əvvəlcə ABŞ-da, sonra isə İngiltərədə şahid qismində ifadə verib. Bu şəxslərə ümumilikdə 50 min sual verilib və bütün cavablar qeyd olunub. O vaxtdan bəri mütəxəssislər bu ifadələri araşdırır və gəminin batması ilə bağlı bir nəticəyə gəlməyə çalışırlar.

Gəmi batdığı axşam sərnişinlərin çoxu əvvəllər heç vaxt rastlaşmadıqları 2 hadisənin şahidi olublar. Birincisi: gecə saat 11:30 radələrində gəmidə havanın temperaturu birdən-birə aşağı düşüb. İkincisi: ulduzlar heç vaxt olmadığı qədər parlaq olub və çox aydın görünürdü. Bu iki şeyə aşağıdakı kimi cavab vermək olar:
1) Aysberq sahəsinə yaxınlaşanda havanın soyuması normaldır.

2) 1912-ci ildə işıq çirklənməsinin olmadığı bir vaxtda səmada, xüsusən də okeanın ortasında çoxlu ulduzların görünməsi olduqca normaldır.
Həqiqətən belə idimi ?

İddialara Alimlərin Şərhləri

İddialara cavab olaraq verilən “Aysberqə yaxınlaşanda havanın soyuması” çox da məqbul bir hal deyil. Çünki havanın soyuması, sərnişinlərin açıqlamalarında bildirdiyi kimi, anlıq haldır. Yəni hava tədricən yox, birdən-birə 5-6 dərəcə aşağı düşür və bunu sərnişinlər də aydın hiss edirlər. Bu vəziyyətin ən yaxşı izahını elm adamları verir. Açıqlamaya görə, hər il Qrenlandiyadan qopan və həm aysberqləri, həm də soyuq havanı okeana daşıyan bir cərəyan var: Labrador cərəyanı. Titanikin vurduğu və batdığı aysberq təxminən 300 gün əvvəl Qrenlandiyadan qoparaq aylarla davam edən səyahət zamanı bu nöqtəyə gəlib çatmışdı.
Ulduzların səmada görünməsinə səbəb işığın az çirklənməsi ilə bağlı olsa da, vəziyyət tam elə də deyil. Alimlər bunun səbəbinin yenidən Labrador cərəyanı olduğunu deyirlər. Yəni; “Titanik”Labrador cərəyanının yanından keçərkən temperatur qəfildən 5-6 dərəcə aşağı düşüb və hamı bunu hiss edib. Hava istiliyinin bərabər paylanmadığı yerlərdə atmosfer obyektiv rolunu oynaya bilər. Məsələn, səhralarda hava obyektiv rolunu oynayır və insanlar ilğımları görə bilirlər, çünki aşağı hündürlükdə hava ilə yüksək hündürlükdə hava arasında dərəcə fərqi böyükdür. Bu səbəbdən səmadakı ulduzlar səhralarda həmişəkindən çox daha aydın və parlaq görünür. Yəni Titanikin keçdiyi havanın temperaturu arasında kəskin fərq var idi və bu, havanın özünü nəhəng bir obyektiv halına gətirirdi. Qırılan işıq səbəbindən ulduzlar olduğundan daha parlaq görünürdü və çox gec olana qədər aysberq görünməmişdi.


Gəminin Batma Səbəbi kimi Digər İddialar

Bu fərziyənin başlanğıc nöqtəsi həyatını “Titanik” tədqiqatlarına həsr etmiş ingilis alimi Tim Maltindir. Bundan başqa, bir çox başqa fərziyələr var, lakin onların etibarlılığı mübahisəlidir. Məsələn, Titanikin zirehinin kifayət qədər güclü olmadığı, lakin hərbi döyüş gəmisi qədər güclü olduğu da iddia edilir.
Həmçinin iddia edilir ki, müşahidəçilərin durbinləri yoxdur və buna görə də aysberqi görmürlər. Lakin bu fərziyə həm də ona görə mənasızdır ki, durbinlərin məqsədi uzaqdakı bir şeyi görmək deyil, adi gözlə görülən bir obyekti daha ətraflı şəkildə araşdırmaqdır.

Gəmi kapitanının qəzadan əvvəl həddindən artıq spirtli içki qəbul etdiyi və sərxoş olduğu üçün qəzaya səbəb olduğu da ehtimallar arasındadır. Lkin kapitanın səfər zamanı spirtli içki qəbul etmədiyi və təqaüdə çıxmazdan əvvəlki son səfəri olduğu sübuta yetirilmişdir.

Bu qədər İtki Səbəbi nə idi?


“Titanik”in batması nəticəsində çoxlu insan itkisinin səbəbi əslində çox qəribədir. Gəmi batmağa başladığı ilk anlarda bir çox insan qayıqlara minməkdən imtina edib. Səbəb isə gəminin batacağına hələ də inana bilməmələri olub. Bir çox insanlar okeanın ortasında kiçik bir gəmiyə minməkdənsə, gəmidə qalmağı daha təhlükəsiz hesab etmişdilər. Çox təbiidir ; okeanın ortasındadırlar, səmada milyonlarla ulduz var və onlar kiçik bir gəmiyə minməkdə ehtiyat edirlər. Təbii ki, heç kim onları qınaya bilməz.Bu səbəbdən bir çox qayıqların yalnız yarısı dolu idi və okeanın ortasına doğru üzürdü.

Sonrakı dəqiqələrdə hamı qayıqlara minmək üçün hərəkətə keçsə də, təbii olaraq qayıqların sayının azalması ilə qayıqlara minmək çətinləşdi. Bu da ölənlərin sayının artmasına səbəb olub.

Bir sözlə, insanlar həqiqəti dərk edəndə təəssüf ki, gec idi.

Daha bir maraqlı fakt odur ki, gəmi batarkən heç kəs problem yaşamayıb. Şahidlərin dediyinə görə, insanların qayıqlara minmək üçün bir-birini əzməsi, kişilərin qadınlardan əvvəl qayığa minməyə çalışması, az qala növbəyə qaynaq etməsi kimi hallar olmayıb. Kişilərin əksəriyyəti ilk olaraq qadınlara və uşaqlara üstünlük verilməsinə tam hörmətlə yanaşırdılar və çox nadir halda qadın qiyafəsində 1-2 kişiyə rast gəlinib. O panikada belə insanlar bir-birini əzməmək üçün əllərindən gələni ediblər.

Ölülər sadəcə aşağı təbəqənin insanları idi?


Gəmidən suya salınan qayıqlara əsasən birinci və ikinci dərəcəli sərnişinlərin götürüldüyü, üçüncü dərəcəli sərnişinlərin isə məqsədli şəkildə bu qayıqlara aparılmadığı bildirilir. Doğrudur, ən çox ölən üçüncü dərəcəli sərnişinlərdən idi, lakin xüsusilə bu insanların qayıqlara mindirlməməsi səbəbindən deyildi. Adətən birinci və ikinci dərəcəli sərnişinlər yuxarı mərtəbələrdə qalır və göyərtəyə yaxın olurdular. Üçüncü sinif sərnişinlər göyərtədən uzaqda olduqları üçün göyərtəyə minəndə birinci və ikinci sinfin arxasında qalmışdılar. Həmin qarışıqlıqda heç kim sinifləri ayırd edə biləcək halda deyildi, ümumiyyətlə geridə qalan üçüncü dərəcəli sərnişinlər qayıqlarda da yer tapa bilmirdilər.

Statistikaya görə, birinci dərəcəli bileti olan qadınların 97%-i, ikinci dərəcəli qadınların 86%-i, üçüncü dərəcəli qadınların 49%-i sağ qalıb. Birinci kateqoriyada uşaqların 86%-i, (cəmi 7 uşaq var idi), ikinci kateqoriyanın bütün uşaqları, üçüncü kateqoriyada isə uşaqların 31%-i sağ qaldı. Birinci kateqoriyada yetkin kişilərin 17%-i sağ qala bildiyi halda, ikincidə bu rəqəm 8%, üçüncüdə isə 13% təşkil edib. Ümumilikdə birinci sinifə aid olan sərnişinlərin 62%, ikincidə olan sərnişinlərin 43 % və üçüncü sinifə aid olan sərnişinlərin 25 %, ümumilikdə isə gəmidə olan sərnişinlərin 37 % sağ qalıb. Təyyarədə olan 9 türkdən 3-ü sağ qalıb, 6-sı isə həyatını itirib. Bu türklərdən biri 1-ci, digər 8-i isə 3-cü sinif kateqoriyasında səyahət edirdi.
Həmin gecə ümumilikdə 1500 nəfər həyatını itirdi.

Dənizin səthi cəsədlərlə dolu idi..

Tim Malt təkcə texniki məlumatlarla məşğul olmayıb. O, marşrutu “Titanik” batdığı yerdən keçən alman gəmilərinin jurnallarını da əldə edib. Onlardan biri “Titanik”in batmasından 4-5 gün sonra həmin yerdən keçib və kruiz qeydlərində dənizin səthinə çıxan onlarla cəsədin olduğu qeyd edilib. Bu meyitlərdən biri körpəsini bərk-bərk qucağına alan anaya məxsus idi. O zaman gəmi kapitanı “Titanik” qəzası haqqında çox şey bilmirdi, ona görə də bu cəsədlərin haradan gəldiyi ilə maraqlanırdı və bu qeydlərdə də öz əksini tapıb.

Titanik gəmisini inşa edən şirkət səhlənkardırmı?

Titanik batdıqdan sonra gözlər birbaşa bu gəmini inşa edən “White Star Line” şirkətinə çevrildi. Lakin araşdırmalar zamanı məlum olub ki, bu şirkət gəminin inşası zamanı heç bir əlavə məsrəfdən yayınmatıb, hətta dəfələrlə lüzumsuz hesab edilən möhkəmləndirmə işlərini də həyata keçirib. Filmdən xatırlanacağı kimi, “White Star Line” şirkəti bu gəmiyə təkcə pul deyil, həm də qürur mənbəyi kimi baxırdı.

Gəmi aysberqə dəydikdə, gəminin ölçüsü və keyfiyyətinə görə sərnişinlərin heç biri əvvəlcə zərbəni hiss etməyib. Cəmi bir neçə saniyəlik təkan olub və sərnişinlər gəminin qəfil sürətlənmə və ya yavaşlama etdiyini zənn ediblər.

Zərbə anına qədər gəmi tam sürətlə hərəkət etsə də, göyərtədəkilərdən başqa heç kim zərrə qədər titrəmə və narahatlıq hiss etməyib; sanki binanın içində səyahət edirmiş kimi.

Bu səbəblərə görə şirkət ölümlərə görə məsuliyyət daşımır.

Həmin illərdə texnoloji çatışmazlıqlar səbəbiylə bir çox dağıntıları aşkar etmək cəhdləri uğursuz oldu. Yeri 1985-ci il sentyabrın 1-dək aşkar edilməyən təyyarənin qalıqları Dr. Onu Robert Ballardın rəhbərlik etdiyi komanda tərəfindən həmin il tapıldı.

Sonar və robotlardan istifadə edərək tədqiqatçılar Titanik qəzasının ilk geniş xəritəsini hazırlayıblar. Dəniz dibində 5 km-dan 8 km əraziyə yayılmış gəmi hissələrinin və yüzlərlə əşyanın yerini göstərən xəritə, heç vaxt batmayacağı düşünülən “Titanik”in qəzaya uğradığı gecə baş verənlərlə bağlı yeni məlumatlar əldə etməyə imkan verdi.

Bu araşdırma zamanı Ballard və komandası 3657 metr dərinlikdə uzanan “Titaniki”n ilk şəkillərini çəkə bilib. Həmin fotolar 1997-ci ildə çəkilmiş 11 “Oskar” mükafatı almış film üçün əsas mənbə olub.


Aynil