“Azəriqaz” özəlləşsin, ya yox?
Cəmiyyət
15:12 / 21.02.2019
2797
"Azəriqaz” və onunla yanaşı digər xidmət sahələrinin özəlləşdirilməsi nəinki mümkün, hətta həyatı vacib məsələdir”.
Sfera.az-a açıqlamasında bu sözləri "Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin (İB) özəlləşdirilməsi, onun idarəçiliyinin özəl sektora verilməsi məsələsinə toxunarkən Liberal İqtisadçılar İctimai Birliyinin sədri Akif Nəsirli deyib.
Onun sözlərinə görə, ölkənin qaz təsərrüfatında yaşanan problemlərin başlıca səbəbi elə "Azəriqaz”ın dövlət şirkəti olaraq qalmasıdır:
"Bəziləri iddia edir ki, "Azəriqaz” özəlləşdirildiyi təqdirdə, qiymətlər kommersiya qiymətlərilə ifadə olunacaq və əhali istifadə etdiyi qazın pulunu ödəyə bilməyəcək. Əslində, bu belə deyil. İlkin mərhələdə əhalinin qazla təminatında dövlət nəzarəti ola bilər, qiyməti dövlət tənzimləyə bilər. Ancaq müəyyən müddətdən, artıq rəqabət mühiti formalaşandan sonra isə qiymətə nəzarət funksiyası da aradan qaldırılmalıdır. "Azəriqaz”ın fəaliyyəti ciddi problemlərlə zəngindir. Təchizat əhalini qane edən səviyyədə deyil. Belə olan halda problemin həlli üçün qaz təchizatçısı ilə yanaşı, vətəndaş həm də həmin şirkətin yarıtmaz fəaliyyətilə bağlı hökumətə müraciət edir. Belədə hökumət həmin şirkətdən problemlərin həllini tələb edir. İndiki halda isə "Azəriqaz” dövlətin öz şirkətidir. Hökumət vətəndaşı normal qazla təmin etməyi ondan da tələb etməsilə yanaşı, digər tərəfdən istər-istəməz öz şirkəti olduğundan prosesə tam məsuliyyətlə yanaşmır. Özəl şirkət istənilən vəziyyətdə situasiyanı kommersiya baxımından qiymətləndirir. Onun müştəri itirməsi qorxusu, maliyyələşmə sahəsində qayğıları olacaq. "Azəriqaz” isə dövlət şirkəti olaraq tək fəaliyyət göstərdiyindən pis və yaxşı olmasından asılı olmayaraq vətəndaşın yalnız ondan qaz almağa məcbur olduğunu bilir. Ona görə də arxayındır, maliyyələşmə qayğısı da yoxdur. Maliyyə problemi yaşadıqda da onu dərhal dövlət kompensasiya edir. Belə bir şirkətin inkişaf perspektivi sıfıra bərabərdir. Ona görə də "Azəriqaz”, "Azərişıq”, "Azərsu” kimi dövlət xidmətləri yalnız özəl şirkətlər tərəfindən idarə olunduğu halda inkişaf etməyə başlayacaqlar. Bu baş verməyincə həmin sahədə ikiqat maliyyələşmə və hökumətin təzyiqlərilə irəliləyiş müşahidə etsək də, onun ömrü qısa olacaq. Özəl şirkətlər isə elə bir mexanizmə malikdir ki, o öz-özünü inkişaf etdirməyə məcburdur”.
Qeyd edək ki, uzun zamandır ki, bir sıra xidmət sahələrinin özəlləşdirilməsinin vacibliyi vurğulanır. Xüsusən də indiki şəraitdə, neftin qiymətinin aşağı düşməsi və idarətetmə sahəsində yeni metodlara keçidin başlandığı bir ərəfədə xidmət sahələrinin dövlətin nəzarəti altında qalması boş yerə büdcə xərclərinin sərf olunması deməkdir. "Azəriqaz” İB də məhz dövlət hesabına maliyyələşən xidmət sahələrindən biridir. Hansı ki, həmin sahədə mövcud olan problemlərin bir çoxu elə həmin qurumun dövlətin nəzarəti altında qalmasından qaynaqlanır.
ELÇİN
