Ağ xalatla "qara bazar" - Özəl xəstəxanalar lazımsız analizlər yazır?
Bəzi özəl xəstəxanalar əksər hallarda insanları lazımsız analizlər verməyə sövq edir. Belə ki, bir xəstəliyə diaqnozun qoyulması və ya əməliyyata girən xəstənin müayinəsi üçün fərqli xəstəxanalar fərqli sayda analiz tələb edir.
Xüsusilə özəl xəstəxanalarda tez-tez rast gəlinən bu vəziyyət həkim motivinin həqiqətən də sağlıq olması reallığına kölgə salır.
Belə halda sual yaranır: hansısa xəstəliyə diaqnoz qoyulması üçün konkret müəyyən olunmuş analiz sayı varmı və bu nəyə görə tənzimlənir?
Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən tanınmış həkim, tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla bildirib ki, xəstələrin ümumi və xüsusi müayinə planı olur:
“Bəzən müəyyən məsələləri araşdırmaq üçün istiqamət seçilir və diaqnoz dəqiqləşdirilir. Bütün bunlar konkret protokollar əsasında həyata keçiriir. Dünyada bu proses belə gedir. Əgər xəstənin təngənəfəsliyi və sinəsində ağrı varsa, bu, ağciyər-ürək sisteminin yoxlanılmasına işarədir. Bununla bağlı qanın ümumi analizi, ağ ciyərlərin yoxlanılması, ürəyin kardioqraması kimi müayinələr tətbiq olunur. Bunlar İcbari Tibbi Sığorta ilə həyata keçirilir. İcbari Tibbi Sığorta isə maliyyə prosesi olduğuna görə analizlərin hamısı hesablanır. Qərb standartlarına görə, mütləq klinik protokollar tətbiq edilməlidir. Burada daha çox həkimlərin intuisiyasından çox şey asılıdır”.
A.Qeybulla vurğulayıb ki, həkimlər bəzən müəyyən şeyləri araşdırmaq üçün ardıcıl analizlər edirlər. Yenə də nəzərə almaq lazımdır ki, dünyanın hər bir ölkəsində diaqnoz qoymaqda çətinliklər yaşana bilir.
Qeyd edək ki, müalicə prosesi zamanı baş verən problemlərlə bağlı şikayətlər Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Ekspertiza Mərkəzinə edilir.
Maraqlıdır, bu barədə quruma şikayət daxil olubmu?
Mərkəzdən sorğumuza cavab olaraq bildirildi ki, Səhiyyə Nazirliyi Analitik Ekspertiza Mərkəzinə belə hallar barədə hər hansı bir şikayət daxil olmayıb:
“Ümumilikdə qeyd etmək istərdik ki, bu məsələ özəl tibb müəssisələrində həkimlə xəstə arasında qarşılıqlı razılıq əsasında həll edilir. Xəstə ona həkim tərəfindən tövsiyə edilən analizlərin çoxluğundan narazıdırsa, başqa həkimə və ya xəstəxanaya müraciət edə bilər”.
Məsələnin hüquqi tərəfi barədə məlumat verən vəkil Turan Abdullazadə bildirib ki, müayinə ilə bağlı hər bir həkimin fərdi yanaşması var. Bu səbəbdən analiz sayına görə həkimin işindən sui-istifadə etdiyini iddia etmək düzgün olmaz.
Onun sözlərinə görə, belə bir hal baş verərsə, şikayətçi nazirliyə bunu bildirməli və iddia təsdiqini tapmalıdır.
Vəkil qeyd edib ki, əsas şikayət diaqnozun səhv qoyulması və müalicə prosesinin düzgün aparılmaması ilə bağlı ola bilər. Bu zaman isə klinika məsuliyyət daşıyır:
“Mülki Məcəllənin 1112-ci maddəsinə əsasən, tibb müəssisəsində müalicə zamanı cərrahiyə əməliyyatın yanlış diaqnozu nəticəsində şəxsin sağlamlığına vurulmuş zərərin əvəzi ümumi əsaslarla ödənilir. Yəni tibb müəssisəsi orada çalışan həkimlərin əməlləri üçün məsuliyyət daşıyır. Klinikada çalışan həkim səhv edirsə və bunun nəticəsində xəstəyə zərər dəyirsə, bu zaman dəymiş zərərin əvəzi klinika tərəfindən ödənilməlidir. Klinika da, öz növbəsində, ona dəymiş zərərin ödənilməsini həkimdən reqnes qaydasında tələb edə bilər.
Həkimlərin Hippokrat andının mətnində belə bir cümlər var: “Müalicəmi heç vaxt pislik üçün deyil, kömək üçün istifadə edəcəyəm”. Həkimlərin etik davranış qaydalarında isə qeyd olunmuşdur ki, həkim öz fəaliyyətini peşəkarlıq səviyyəsində həyata keçirməli, pasienti əsassız riskə məruz qoymamalı və səhiyyə müəssisəsinin nüfuzunu aşağı sala biləcək hərəkətlərdən çəkinməlidir”.
T.Abdullazadə əlavə edib ki, Cinayət Məcəlləsinin 314-cü (Səhlənkarlıq) maddəsinə əsasən həmin şəxslər 7 ilədək azadlıqdan məhrum edilə bilər:
"314.1. səhlənkarlıq, yəni vəzifəli şəxsin işə vicdansız və ya laqeyd münasibəti nəticəsində öz xidməti vəzifəsini yerinə yetirməməsi və ya lazımi qaydada yerinə yetirməməsi fiziki və ya hüquqi şəxslərin hüquqlarına və qanuni mənafelərinə və ya dövlətin və ya cəmiyyətin qanunla qorunan mənafelərinə mühüm zərər vurulmasına səbəb olduqda - min beş yüz manatdan üç min manatadək miqdarda cərimə və ya iki yüz qırx saatdan dörd yüz altmış saatadək ictimai işlər və ya iki ilədək müddətə islah işləri və ya iki ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya altı ayadək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.
314.2. Eyni əməllər ehtiyatsızlıqdan zərərçəkmiş şəxsin ölümünə və ya digər ağır nəticələrə səbəb olduqda - iki ildən beş ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya beş ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır.
314.3. Bu Məcəllənin 314.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş əməllər ehtiyatsızlıqdan iki və daha çox şəxsin ölümünə səbəb olduqda - üç ildən yeddi ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır".
Firuzə Əliyeva
