1948-ci il aprelin 7-də Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) yaranması Ümumdünya Sağlamlıq Günü kimi qeyd edilir. O vaxtdan sonra dünyanın 194 ölkəsi, o cümlədən 1992-ci ildə Azərbaycan təşkilata üzv qəbul olunub.

Sfera.az xəbər verir ki, 1950-ci ildən başlayaraq hər il aprelin 7-si Ümumdünya Sağlamlıq Günü ənənəvi olaraq qeyd edilir.

Həmin gün diqqəti əsas ictimai səhiyyə məsələlərinə yönəltmək üçün qlobal bir imkandır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Avropa bürosu bu münasibətlə xüsusi tədbirlər keçirir, eləcə də siyasətçilər və digər tərəfdaşlar arasında müzakirələrin aparılmasına şərait yaradır.

Zaman-zaman bu tarix Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının prioritet hesab etdiyi sağlamlığa aid qlobal miqyasda vacib əhəmiyyət kəsb edən bir mövzuya həsr olunub və müxtəlif şüarlar altında qeyd edilib.

Məsələn, 2024-cü ildə Ümumdünya Sağlamlıq Gününün şüarı "Sağlamlığım, haqqım" ("My health, my right") olub. Bu mövzu hər kəsin keyfiyyətli səhiyyə xidmətlərinə, təhsilə və məlumatlara, eləcə də təhlükəsiz içməli suya, təmiz havaya, düzgün qidalanmaya, keyfiyyətli yaşayış şəraitinə və ayrı-seçkilikdən uzaq bir mühitdə yaşamaq hüququna malik olduğunu vurğulayırdı. Bu şüarla Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) sağlamlığın fundamental insan haqqı olduğunu və hər kəsin bu hüquqlardan bərabər şəkildə faydalanmasının vacibliyini ön plana çəkib.

Bu il isə təşkilatın yaranmasının 77-ci ili "Sağlam başlanğıclar, ümidverici gələcək" (Healthy beginnings, hopeful futures) şüarı ilə ana və uşaq sağlamlığı mövzusunda qeyd edilir.

“2025-ci il aprelin 7-də qeyd olunan Ümumdünya Sağlamlıq Günü ana və yeni doğulan körpələrin sağlamlığı ilə bağlı bir il davam edəcək kampaniyaya start verəcək. “Sağlam başlanğıclar, ümidli gələcək” adlı kampaniya hökumətləri və səhiyyə ictimaiyyətini analar və yeni doğulan körpələr arasında qarşısı alına bilən ölümlərə son qoyulması üzrə səyləri artırmağa, qadınların uzunmüddətli sağlamlığına və rifahına üstünlük verməyə çağırır. ÜST və tərəfdaşları, həmçinin sağlam hamiləlik, doğuşlar və anaların sonrakı sağlamlığını dəstəkləmək üçün faydalı məlumatları paylaşacaq”,- təşkilatın yaydığı məlumatda deyilir.

ÜST hər bir qadının və körpənin sağ qalmasına və inkişaf etməsinə kömək etmək üçün birgə səylərin vacibliyini vurğulayaraq qeyd edib:

“Bu vəzifə kritikdir. Təəssüf ki, hazırda dərc edilmiş hesablamalara əsasən, hər il 300 minə yaxın qadın hamiləlik və ya doğuş səbəbindən həyatını itirir, 2 milyondan çox körpə həyatının ilk ayında ölür və onların 2 milyondan çoxu ölü doğulur. Bu hər 7 saniyədə təxminən qarşısı alına bilən bir ölüm halı deməkdir”.

Mövcud tendensiyalara əsasən, 5 ölkədən 4-ü 2030-cu ilə qədər anaların sağ qalma səviyyəsini yaxşılaşdırmaq üçün hədəflərə çatmaq yolunda deyil. Hər 3 ölkədən 1-i yeni doğulmuş ölümlərin azaldılması hədəflərinə çata bilməyəcək.

Qeyd edək ki, ölkəmizdə də ana və körpə ölümlərinin, abortların sayının artmasını müşahidə edirik. Belə ki, rəsmi statistikaya görə, 2023-cü ildə hamiləlik, doğuş və zahılıq dövründə ölən anaların sayı 33 olub. Bu da 2022-ci illə müqayisədə 15 nəfər çoxdur. Körpə ölümlərinin sayı isə 2039 olub ki, bu isə 2022-ci illə müqayisədə 1080 nəfər artım deməkdir.

Ümumdünya Sağlamlıq Günü sağlamlığın və səhiyyənin problemlərinə yönələn və planetin hər bir sakininin sağlamlığının qorunması və əmin-amanlığının təmin edilməsi üçün birgə fəaliyyət göstərməyə xidmət edən tədbirdir.

Sonda onu da bildirək ki, sağlamlıq yalnız xəstəlikdən uzaq olmaq deyil, həm də fiziki, psixoloji və sosial rifahın bir bütövüdür. Bu gün bizə xatırladır ki, sağlam bir cəmiyyət yalnız fərdlərin sağlamlığı ilə mümkündür və bu istiqamətdə birgə fəaliyyət, həmrəylik və məsuliyyət son dərəcə vacibdir.

Firuzə Əliyeva

ÜST 77 yaşında: “Hər 7 saniyədə bir qarşısı alına bilən ölüm baş verir”