Həddən artıq xoşbəxtlik də ziyan imiş...
Dopamin insanın motivasiya, əhval-ruhiyyə və davranışlarını tənzimləyən əsas neyromodulyatorlardan biridir.
Sfera.az “NTV”yə istinadən xəbər verir ki, amerikalı nevroloq Şaheen Lakhan, dopamin səviyyəsini artırmağın sadə yollarını açıqlayıb. O qeyd edib ki, gözəl yemək yemək, sosiallaşmaq və ya fiziki yaxınlıq kimi fəaliyyətlər beyində dopaminin ifrazını artırır. Lakin dopaminin tarazlanması vacibdir, çünki həddindən artıq yüksək və ya aşağı səviyyələr insanın psixi sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.
Dopaminin beyində normadan artıq olması şizofreniya və bipolyar pozuntu kimi psixi xəstəliklərin simptomlarını gücləndirə bilər. Əksinə, dopamin çatışmazlığı depressiya, diqqət çatışmazlığı, xroniki yorğunluq, ağrı, asılılıq və Parkinson xəstəliyi kimi ciddi problemlərə yol aça bilər.
Dopamin çatışmazlığının əlamətləri:
• Əzələ ağrıları
• Əl titrəməsi
• Həddindən artıq yuxululuq
• Cinsi istəyin azalması
• Yorğunluq və tükənmişlik
• Motivasiya azlığı
• Diqqət dağınıqlığı
• Marağın itməsi
• Qəbizlik
• Əvvəllər zövq alınan fəaliyyətlərdən uzaqlaşma
Dopamin səviyyəsini aşağı salan əsas amillər bunlardır:
• Parkinson xəstəliyi, depressiya və maddə asılılığı
• Yüksək şəkərli və qidalanma dəyəri aşağı olan qidalarla qidalanma (xüsusilə tirozin çatışmazlığı)
• Alkoqol və narkotik istifadəsi
• Antidepressant və antipsixotik dərmanların təsiri
“Verywell Mind” platformasında yayımlanan məlumatlara görə, dopamin səviyyəsini artırmağın 8 effektiv üsulu var:
• Sevdiyiniz musiqiləri dinləmək
• Badam, yumurta, balıq və toyuq kimi tirozinlə zəngin qidalar yemək
• Mütəmadi idmanla məşğul olmaq
• Sosial münasibətləri gücləndirmək
• Meditasiya etmək
• Şəkərdən uzaq durmaq
• Stressdən çəkinmək
• Gündə orta hesabla 7 saat yuxu yatmaq
Dopaminin beyində necə işlədiyi hələ də alimlər tərəfindən araşdırılır. Lakin onun emosional vəziyyət və motivasiya üzərindəki təsiri danılmazdır. Sağlam həyat tərzi və düzgün qidalanma ilə dopamin balansını qorumaq mümkündür.
Fidan Hacızadə
