Dünyada geosiyasi qarşıdurmaların dərinləşdiyi bir dövrdə hər bir dövlət öz milli təhlükəsizliyini qorumaq üçün kompleks və qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirir. Xarici təsirlərin, siyasi manipulyasiyaların və informasiya təsir mexanizmlərinin sürətlə artdığı müasir reallıqda Azərbaycanda da hüquqi sabitliyin, dövlətçilik dayaqlarının və cəmiyyətin təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi prioritet istiqamətlərdən biridir. Dövlətin əsas siyasət xətti ondan ibarətdir ki, istənilən daxili və ya xarici təsir cəhdinin qarşısı vaxtında alınmalı, qanunun aliliyi, şəffaf istintaq mühiti və ədalətli hüquqi prosedurlar təmin edilməlidir.

Son günlər ölkə ictimaiyyətinin diqqət mərkəzində olan əsas məsələ – Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) sədri Əli Kərimli və bir neçə partiya funksionerinin saxlanılması ilə bağlı aparılan istintaq tədbirləridir. Bu proseslər dövlətin hüquq və təhlükəsizlik siyasətinin tərkib hissəsi olaraq qiymətləndirilir.
Cari ilin oktyabr ayında Ramiz Mehdiyevlə bağlı başlanmış istintaq çərçivəsində müxtəlif şəxslərin ifadələrinin alınması, müəyyən istiqamətlər üzrə araşdırmaların aparılması və ayrı-ayrı ünvanlarda axtarış tədbirlərinin keçirilməsi barədə rəsmi məlumatlar yayımlanıb. Bu istintaqın bir hissəsi kimi AXCP sədri Əli Kərimli ilə bağlı da prosedurlar həyata keçirilib, onun evində axtarış aparılıb və aidiyyəti qurumlar tərəfindən istintaqa cəlb edilib.

Rəsmi məlumatlara əsasən, Əli Kərimli və ona yaxın olan bir neçə partiya funksioneri istintaq çərçivəsində müvəqqəti saxlanılıb. Hazırda onlar Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətindədir və hüquqi prosedurların tətbiqi, araşdırmaların davam etdirilməsi barədə ictimaiyyət mütəmadi məlumatlandırılır. Dövlət qurumları bildirir ki, bütün əməliyyat və istintaq tədbirləri qanunvericiliyə uyğun aparılır, hər bir vətəndaşın hüquqları təmin olunur.

Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bəyan edib ki, ölkədə hüquqi dövlət quruculuğu, şəffaflıq, korrupsiya və sui-istifadəyə qarşı prinsipial mübarizə dövlətin prioritetidir. İstənilən vəzifəli şəxs, ictimai-siyasi statusundan asılı olmayaraq, hüquqi məsuliyyət qarşısında bərabərdir və qanun pozuntusu ehtimalı yaranarsa, məsələnin araşdırılması müvafiq qurumların vəzifəsidir.

Bu baxımdan, hazırkı istintaq tədbirləri hüququn aliliyinin təmin edilməsinə, dövlət idarəetməsində şəffaflığın qorunmasına və milli təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsinə xidmət edən kompleks prosesin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilir. Prezident İlham Əliyevin siyasi kursu göstərir ki, ictimai sabitlik, hüquqi ədalət və dövlətçilik prinsiplərinin qorunması ölkə siyasətində əsas prioritetdir.

Ramiz Mehdiyev faktoru - uzun illər boyu dövlət idarəetməsində gizli mövqeyini qorumaqla müəyyən siyasi qrupları idarə edən və sistem xarici təsirlərə açıqlıq yaradaraq manipulyativ mexanizmlər quran Mehdiyevin fəaliyyətləri - ölkə siyasətindəki bəzi süni gərginliklərin və daxili təsir cəhdlərinin tarixi fonunu təşkil edir. Analitiklərin qənaətinə görə, onun fəaliyyəti, bəzən daxildəki və xaricdəki nüfuz müvəkkilləri vasitəsilə siyasi prosesləri yönləndirməsi milli maraqlara xidmət etməyib. Bu kontekstdə AXCP-nin radikal çıxışları və siyasi kəskinliyi ilə tanınan mövqelərinin müəyyən məqamlarda Mehdiyevin təsir mexanizmlərinin bir hissəsi olması ehtimalı qeyd olunur.

Tarixi təcrübələr də göstərir ki, 2013-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində Əli Kərimlinin “müxalif oliqarxlar ittifaqı” çərçivəsində Rusiya xətti üzrə əlaqələr qurmağa çalışması ictimai müzakirələrdə geniş yer alıb. Bu isə göstərir ki, bəzi siyasi qrupların xarici təsirlərin alətinə çevrilməsi riski realdır.

Mövcud geosiyasi kontekst və regional risklər fonunda Azərbaycan dövlətinin milli təhlükəsizlik maraqlarını qorumaq üçün AXCP ilə bağlı preventiv tədbirlər görməsi strateji əhəmiyyət daşıyır. Dövlət qurumları tərəfindən aparılan istintaq, qanun çərçivəsində və şəffaf şəkildə həyata keçirilir, obyektivlik və hüququn üstünlüyü prinsipinə tam əməl olunur.

İctimaiyyətin məlumatlandırılması, rəsmi açıqlamaların təqdim edilməsi və media vasitələri ilə prosesi izləməsi dövlətin şəffaflıq və məsuliyyət prinsipini gücləndirir. Eyni zamanda, hüquq müdafiəçiləri və vətəndaş cəmiyyəti institutları tərəfindən prosesin izlənilməsi demokratik nəzarət mexanizmlərinin işləməsinə xidmət edir.
Nəticə etibarilə, Kərimli faktoru yalnız hüquqi çərçivədə aparılan istintaqla məhdudlaşmır, o, milli təhlükəsizlik, dövlət siyasətinin stabilliyi və regional geosiyasi balansların qorunması baxımından da strateji əhəmiyyət daşıyan kompleks bir hadisə kimi qiymətləndirilir.

Bu gün dövlətin apardığı istintaq tədbirləri göstərir ki, hüququn aliliyi ölkədə yalnız deklarativ prinsip deyil, konkret icra mexanizmləri ilə təmin olunan praktik dövlət siyasətidir. İstənilən siyasi status, vəzifə keçmişi, ictimai mövqe və ya təşkilati aidiyyət heç kəsə hüquqi toxunulmazlıq vermir.

Azərbaycan dövləti qarşısında dayanmış əsas və dəyişməz prinsip aydındır: Heç kim qanunun məsuliyyətindən kənar qala bilməz.
Məhz bu prinsip dövlətin sabitliyini, cəmiyyətin təhlükəsizliyini və hüquqi sistemin ədalətini təmin edən ən fundamental dayaqlardan biridir.

Siyavuş Novruzov

Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri

Siyavuş Novruzov Əli Kərimlidən danışdı: "2013-cü ildə..."