Bu gün Azərbaycanda Milli Musiqi Günüdür
Azərbaycan mədəniyyətinin ən möhtəşəm səhifələrindən biri hər il sentyabrın 18-də – Milli Musiqi Günündə yenidən açılır. Bu gün ölkəmizdə təkcə bir bəstəkarın yubileyi deyil, həm də Azərbaycan musiqisinin əsrlərə dayanan zəngin irsinin, xalqımızın milli kimliyinin və dünyaya təqdim etdiyi nadir incilərin bayramıdır.
Sfera.az xəbər verir ki, Milli Musiqi Günü Azərbaycan professional musiqi məktəbinin banisi, görkəmli bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin doğum günü ilə bağlıdır.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin sərəncamı ilə hər il 18 sentyabr Üzeyir Musiqi Günü kimi qeyd edilir. 2009-cu ildən isə Azərbaycanda Üzeyir Hacıbəylinin xatirəsinə Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçirilir. Festivalda Azərbaycan musiqiçiləri ilə yanaşı yaxın və uzaq ölkələrdən olan əcnəbi musiqiçilər də iştirak edirlər.
1908-ci ildə Üzeyir Hacıbəylinin bəstələdiyi “Leyli və Məcnun” operası Şərqdə ilk opera kimi tarixə düşərək, yalnız Azərbaycan deyil, bütün müsəlman Şərqinin mədəni həyatında böyük dönüş yaratdı. Bəstəkarın “Koroğlu” operası, Azərbaycan dövlət himninin musiqisi, simfonik əsərləri və musiqi publisistikası isə milli musiqimizi yeni mərhələyə yüksəltdi.
Üzeyir bəyin fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycan musiqisi ilk dəfə elmi əsaslarla öyrənildi, musiqi təhsil müəssisələri yaradıldı, not sistemi və professional orkestr ənənəsi formalaşdı. Bu gün milli musiqimizdə muğamdan simfonik janrlara qədər zəngin xəttin mövcudluğu onun qoyduğu bünövrənin nəticəsidir.
Azərbaycan musiqisinin zənginliyini və dünyada tanınmasını təsdiqləyən faktlardan biri də muğamın UNESCO tərəfindən qeyri-maddi mədəni irs kimi qəbul edilməsidir. 2008-ci ildə siyahıya daxil edilən muğam Azərbaycan xalqının ən dəyərli musiqi miraslarından biridir. Muğam təkcə musiqi janrı deyil, həm də xalqın tarixi yaddaşı, mənəvi dəyərləri və fəlsəfi düşüncəsinin ifadəsidir.
Segah, Rast, Şur kimi muğam dəstgahları milli musiqimizin əsas dayaqlarıdır. Bu gün ölkənin müxtəlif bölgələrində muğam məktəbləri fəaliyyət göstərir, gənc xanəndələr klassik ənənəni davam etdirərək yeni nəfəs qatırlar. Muğam festivalları və beynəlxalq konsertlər sayəsində isə bu musiqi janrı artıq yalnız milli sərvət deyil, həm də qlobal mədəniyyətin bir hissəsinə çevrilib.
Azərbaycan musiqisinin ən qədim və geniş yayılmış formalarından biri də aşıq sənətidir. 2009-cu ildə UNESCO tərəfindən qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilən aşıq yaradıcılığı xalqın həyat tərzini, məhəbbətini, qəhrəmanlıq ruhunu sazla birləşdirən unikal mədəniyyət nümunəsidir.
Aşıq şeirini sazın müşayiəti ilə ifa edən sənətkarlar əsrlər boyu xalqın sözünü, dərdini, sevincini ifadə ediblər. Aşıq sənəti həm klassik ənənəni, həm də müasir elementləri özündə birləşdirərək bu gün də yaşayır. Toylardan tutmuş beynəlxalq festivallara qədər aşıqların ifası Azərbaycan musiqisinin canlı təcəssümü hesab olunur.
Azərbaycan musiqisini dünyada tanıdan digər sənət nümunələrindən biri də kamança ifaçılığıdır. 2017-ci ildə UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilən kamança həm muğam ansambllarının, həm də xalq musiqisi kollektivlərinin əsas alətlərindən biridir.
Kamançanın səsi həm hüznü, həm sevinc və qüruru eyni anda ifadə edə bilir. Bu alət təkcə Azərbaycanda deyil, bütün regionda sevilir, amma məhz Azərbaycan ifaçılarının ustalığı sayəsində kamança dünya miqyasında daha çox tanınıb.
Azərbaycan musiqisinin ən böyük mənbələrindən biri Qarabağdır. Şuşa əsrlər boyu “Qafqazın konservatoriyası” adlanıb. Üzeyir Hacıbəyli, Bülbül, Xan Şuşinski, Seyid Şuşinski kimi dahilər məhz bu torpaqda yetişərək Azərbaycan musiqisini zirvələrə qaldırıblar.
2021-ci ildən etibarən Şuşanın “Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı” elan olunması, orada keçirilən muğam festivalları və musiqi tədbirləri Milli Musiqi Gününün ruhunu tamamlayır. Bu gün Şuşada səslənən hər bir muğam, hər bir saz və kamança səsi həm ənənənin bərpasını, həm də musiqi irsimizin gələcəyə ötürülməsini simvolizə edir.
Firuzə Əliyeva
Sfera.az
