Zökəm (rinit) – burun boşluğu selikli qişasının iltihabi xəstəliyidir. Gedişinə görə rinitlər kəskin və xroniki ola bilirlər. Statistikaya görə iqtisadi inkişaf etmiş ölkələrdə rinitə əhalinin 15-20%-də rast gəlinir. Zökəm KRVİ-nın ən çox təsadüf olunan simptomudur, belə ki, soyuqlar düşən zaman (və ya quruluq zamanı- istilik sistemi işə düşən müddətdə quru hava) burun boşluğunun selikli qişasının qan təchizatı pozulur və yerli immun sistemi zəifləyir. Zökəm zamanı selikli qişanın ödemi və burunətrafı ciblərdə yığılan qatı selik səbəbindən bakterial infeksiyanın qoşulması irin əmələ gəlməsinə səbəb olur, bu da cərrahi müdaxilənin aparılmasına gətirib çıxara bilər. Rinitin digər ağırlaşması – orta qulağın iltihabının (otit) inkişafına səbəb olan eşitmə borularının keçiriciliyinin pozulmasıdır.

Zökəmin ən geniş yayılmış səbəbləri: KRVİ, vazomotor rinit (allergik rinit), adenoidlər (burun-udlaq badamcıqlarının patoloji törəmələri), burun boşluğunda yad cisimlər, sinusit (burunətrafı ciblərin kəskin və ya xroniki iltihabı), medikamentoz rinit, burunun travması, burun çəpərinin əyriliyi.

Zəkəmin əsas simptomlarına aiddirlər: Kəskin baş ağrıları, qulaqda ağrılar, bədən temperaturunun 38,5°С-dək artması, burun boşluğundan xoşagəlməz qoxu, burundan qanlı və irinli ifrazatlar, burunun bir boşluğundan olan ifrazatlar, 1 həftədən çox öskürəklə muşayət olunması.

Güclü zökəmi necə müalicə etməli? Reseptsiz preparatlar vasitəsi ilə simptomatik müalicə ancaq allergik və KRVİ zamanı olan rinitlərdə mümkündür. Qalan hallarda isə həkimə müraciət etmək lazımdır. Böyüklər üçün dərman seçməmişdən əvvəl rinitin əmələgəlmə səbəblərini bilmək lazımdır. Ondan asılı olaraq bu preparatlar lazım ola bilər: allergiyaəleyhinə, virusəleyhinə, antibakterial preparatlar (antibiotiklər), qlükokortikosteroidlər. Bu preparatlar müəyyən əks göstəriş və əlavə təsirə malikdirlər. Ona görə də onları həkim təyinatı olmadan istifadə etmək olmaz. Müxtəlif səbəblərdən yaranan zökəmin müalicəsində daha iki tip preparat istifadə olunur - damardaraldıcı preparatlar və dəniz suyu tərkibli tibbi vasitələrdir. Damardaraldıcı preparatları müntəzəm olaraq istifadə etdikdə, artıq 7-ci gün onlara öyrəşmə meydana çıxır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, burun boşluğunun patoloji vəziyyətinə görə damardaraldıcı spreylərin və damcıların təsiri zəifləyə bilər. Buna görə də onları istifadə etməzdən əvvəl burun boşluğunu dəniz suyu məhlulu ilə yumaq məsləhət görülür. Dəniz suyu məhlulu burun boşluğu selikli qişasını çirklənmədən, zərərli virus və bakteriyalardan qoruyur, dərman preparatlarının biomənimsənilməsini artırır.