Uşaq inspektorları sistemi bərpa edilir? – “Məktəblərdə vəziyyət acınacaqlıdır…”
12:14 / 30.12.2021
669
Son zamanlar məktəblərdə şagirdlərin özbaşınalığı müzakirə
obyektinə çevrilib. Müəllimlərin belə öhdəsindən gələ bilmədiyi uşaqların olduğu
danılmaz faktdır - məktəbə bıçaq gətirib hamını hədələyən, müəllimləri söyən
şagirdlərlə bağlı da zaman-zaman məlumatlar yayılır.
Bununla yanaşı, ilboyu məktəblərdəki intihar halları,
cinayət tərkibli əməllər, narkotikə qurşananlarla bağlı xəbərlərin sayı da təəssüf
ki, artmaqda davam edir. Bu baxımdan, məktəblərdə uşaq inspektorlarının fəaliyyəti
mütəmadi olaraq gündəmə gəlir.
Maraqlıdır, orta məktəblərə polis nəzarətinin gücləndirilməsinə
ehtiyac varmı?
Mövzu ilə bağlı sabiq polis rəisi, kriminalist Mahmud
Hacıyev Sfera.az-a açıqlamasında deyib ki, Sovetlər birliyi dönəmində daxili
işlər orqanı sistemində bütün rayon
polis şöbələrində uşaqlarla məşğul olan inspektorlar var idi. Onun sözlərinə
görə, həmin xidmət sahəsi əməliyyat xidmətinin
tərkibində idi və adətən çalışırdılar ki, bu sahəyə qadınları cəlb etsinlər:
"O cümlədən Azərbaycanda da həmin sahədə işləyənlərin
böyük əksəriyyəti qadın idi. Çünki uşaqla ünsiyyətdə olan zaman qadın daha
mehriban ola bilirdi – bir ana, bacı kimi. O zaman dövlət strukturu da başqa
cür idi, icra hakimiyyəti yox idi, həm katiblik, həm də Zəhmətkeş Deputatlar
Sovetinin İcraiyyə Komitəsi mövcud idi. Həmin komitənin nəzdində komissiyalar
olub – biri də azyaşlılar üzrə.
Bu qurumlar orta məktəblərlə sıx əlaqə saxlayırdılar,
mütəmadi olaraq ora gəlib gedirdilər, ara-sıra tədbirlər keçirib çıxışlar
edirdilər. Sovet dönəmində təhsil sistemi başqa cür idi və mətkəblərdə təlim, tədris
daha yüksək səviyyədə təşkil edilirdi. Ümumiyyətlə, təlim-tərbiyə təhsillə
paralel olmalıdır. Təlim-tərbiyə aşağı səviyyədə olanda təhsil də eyni cür
olur. Bu məntiqdir. SSRİ dağıldı, müstəqil respublikalar yarandı, sərhədlər
açıldı, texnologiya güclü inkişaf yolu keçdi. Eyni zamanda texnologiya, açıq
danışsaq, tərbiyəsizliyə də yol açdı. İndi 10-11 yaşlı uşaqlar kriminal oğru aləmi
ilə bağlı məlumatlara baxırlar - qadınları necə satırlar, qızları necə
oğurlayırlar və.s. Yəni artıq
ayılırlar”.
Müsahibimiz bildirib ki, son zamanlar məktəblərdəki
hadisələr valideynlərdə, ictimaiyyətdə narahatlıqlara səbəb olur və bu da yenidən
uşaq inspektorları ilə bağlı məsələyə geri dönüşü aktuallaşdırır:
"Yeniyetmələrin qanı qaynar, beyni nəyəsə meylli olur,
bu sahəyə diqqət etmək lazımdır, boş buraxmaq olmaz. Müstəqilliyin ilk illərində
də bu sahə o qədər də unudulmadı. (1995-ci ilə qədər). Lakin sonradan
yavaş-yavaş struktur dəyişdi, sahə yaddan çıxdı, qeyd etdiyim kimi texnologiya
kəllə-çarxa vurdu, 10 yaşında uşaq dünya aləmlə maraqlanmağa başladı, hərənin əlində
bir telefon, kompüter, istər-istəməz bu, məktəbdəki təhsil və təlim-tərbiyəyə mənfi
təsir etdi. Uşaq inspektorları artıq öz işlərini yüksək səviyyədə qurmadılar və
quldurluq, oğurluq artdı. Üstəgəl valideynlərdə də günah var. Onlar uşağın
başını bir az buraxdılar, hər valideyn övladına 500-600 manatlıq telefon alıb
verdi. Eyni zamanda orta məktəbdəki rəhbərlik də əvvəlki kimi deyil. O zaman məktəb
direktorunu, müavinini görən kimi biz başımızdakı papağı çıxarırdıq, gizlənirdik
ki, müəllim bizi görməsin. İndi uşaqlar müəllimlə qabaq-qabağa siqaret çəkirlər.
Bu məktəbdən kim nə gözləyir? Məktəb rəhbərliyindəki o inzibatçılıq,
aristokratlıq, kübarlıq səviyyəsi də düşüb. Bunların hamısı sonda orta məktəbin
ətrafında, daxilində inzibati xətaların baş verməsinə, cinayət tərkibli əməllərin
olmasına gətirib çıxardı. Tutaq ki, uşaq inspektorları qaydası yenidən bərpa
olundu, hər rayonda da 10 belə ştat açdıq. Bu, effekt verməyəcək”.
M.Hacıyev əlavə edib ki, problemlər kompleks halında həll
olunmalıdır:
"Uşaq inspektorlarının sayını artırmaqla, məktəbin
qırağında məcazi mənada 100 nəfərlik polislərdən ibarətə mühasirə bloku
yaratmaqla bu işin öhdəsindən gəlmək olmaz. Cəza sistemi ilə bu cür halların
qarşısını almaq mümkün deyil. İcra hakimiyyəti, Bakı Şəhər Təhsil İdarəsi,
rayondakı təhsil şöbələri, orta məktəb rəhbərliyindəki təmsil olunanlar,
valideynlər, son məqamda inzibatçı nöqteyi-nəzərindən uşaq inspektorları birgə
çalışmalıdır. Əks halda, məktəblərdəki vəziyyət belə də davam edəcək”.
Günay Rəsulqızı
QEYD: Bu yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin dəstəyi
ilə hazırlanıb.