Türkiyə dünya nəhənglərinin də üzərinə getdi - Ankara dikəlir
16:50 / 04.03.2021
1319
"Reuters” xəbər verir ki, Türkiyə, Rusiya
müdafiə sistemlərini satın alması səbəbilə xaric edildiyi Amerikanın F-35
qırıcı proqramına qayıtmaq fikri belə yoxdur.
Türkiyə Müdafiə Sənayesi İdarəsinin direktoru
İsmayıl Dəmirin sözlərinə görə, hazırda əsas məqsəd Türkiyənin itkilərinə görə
təzminat almaqdır.
ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın
administrasiyası birtərəfli qaydada Ankaranı bu proqramdan kənarlaşdırmışdı. Bir
neçə il əvvəl 100-dən çox F-35 sifariş edən və onlar üçün ehtiyat hissələri
istehsal edən Türkiyə üçün bu demək olar ki, yeri dolmayacaq itki idi. 2019-cu
ildə Vaşinqton Türkiyənin proqramdan kənarlaşdırılmasını Rusiyanın S-400 raketdən
müdafiə sistemlərinin NATO təyyarələrini təhdid etməsi ilə izah etdi. Ankara isə
kənarlaşdırılmasının ədalətsiz olduğunu iddia edir və bu gün Türkiyənin proqrama
qaytarılmasından daha çox, hüquqlarının pozulmasına görə təzminat tələb edir.
Problemin mahiyyətinin siyasi olduğu əvvəldən
hamıya aydın idi; Ankara ilə Moskva arasındakı yaxınlaşma itaət göstərməyən
müttəfiqinin güclənməsini istəməyən Vaşinqtonu çox narahat edirdi. Bu iki ildə
çoxları Türkiyə üçün çətin günlər proqnozlaşdırırdı. Əvvəlcə həqiqətən çətin
idi - dünənki qərb müttəfiqlərinin ölkəyə qarşı böyük təzyiqləri başladı, bəzi
qüvvələr iqtisadiyyatı çökdürməyə çalışdılar, Türkiyənin milli valyutası olan lirənin məzənnəsi isə
yüksək dəyişkənlik nümayiş etdirirdi. Amma Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan
xalqının qətiyyətini bütün problemlərə qarşı qoydu və ... haqlı çıxdı.
Bu, Azərbaycanın 44 günlük İkinci Qarabağ
müharibəsindəki inamlı qələbəsindən sonra bütün dünyaya aydın oldu. Türk
pilotsuz təyyarələrinin (bayraktarların) rolu barədə rəvayətlər yarandı, bu
uğur onlara dünya şöhrəti gətirdi. Digər ölkələr də Türkiyə təcrübəsini əxz etməyə
başladı, Ankara dərhal böyük hərbi məhsul ixracatçısına çevrildi. Bunu, Türkiyə
Ticarət Nazirliyinin ölkənin müdafiə sənayesinin əldə etdiyi nailiyyətlərlə
bağlı təqdim etdiyi konkret statistika sübut edir.
Bəli, Ankara siyasi qərarlarının və uğurlu
xarici siyasətinin idarə olunmasına imkan verməyəcəyini inandırıcı şəkildə sübut
etdi. Kənardan güclü müqavimətlə qarşılaşan Ankara fəal surətdə daxili
resursların cəlb edilməsinə başladı və müdafiə sektoru ilə yanaşı, digər sahələrdə
də böyük uğurlar əldə etməyi bacardı. Türkiyə iqtisadiyyatının inkişaf
dinamikasında bu özünü daha aydın və konkret rəqəmlərlə biruzə verir.
Belə ki, 2020-ci ilin noyabrından bəri türk
lirəsi inkişaf etməkdə olan ölkələrin valyutaları arasında dollar qarşısında ən
müsbət dinamika göstərən pul vahididir. 2020-ci ildə Türkiyədə istehsal olunan
ÜDM-nin dəyəri 2019-cu illə müqayisədə1.8 % artdı. Adi vaxtlar üçün yüksək
olmayan bu artım, hazırda demək olar ki, qlobal miqyaslı rekorddur - axı ötən Covid
ili qlobal iqtisadiyyata böyük zərbə vurdu.
Ölkənin kosmos sahəsində yaxın gələcəkdə Aya
uçmağa iddialı uğurları da danılmazdır. Bu yaxınlarda ölkədə onlayn məlumatların
qorunmasının vacibliyini vurğulayan Türkiyə hakimiyyətinin Facebook, Amazon,
Apple, Microsoft və Google kimi beş böyük texnologiya şirkətinin milli analoqlarını yaratmaq arzusunda
olduğunu bəyan etməsi təsadüfi deyil.
"Dünya GAFAM-dan daha böyükdür”,- deyə beş
qabaqcıl texnologiya nəhənginin
abbreviaturasından istifadə edən Türkiyə prezidenti yanında rəqəmsal dəyişikliklər
bürosunun rəhbəri Əli Taha Koç bildirib. Onun sözlərinə görə, məlumatların təhlükəsizliyi
sərhədlərin təhlükəsizliyi qədər əhəmiyyətlidir. GAFAM analoqlarının
yaradılması isə yaxın gələcək üçün qarşıya qoyulmuş vəzifədir.
Mənbə: Haqqın.az
Tərcümə: SelıcanSfera.az
