Əvvəllər insanlar niyə arıq olub ? - Mütəxəssislər səbəbləri açıqladı
Keçmişdə küçələrdə daha çox incə və formada insanlar görünərkən, bu gün artıq çəki problemi geniş yayılıb. Kaliforniyalı qidalanma mütəxəssisi Autumn Bates və diyetoloq Gülçin İşık bu dəyişikliyin əsas səbəblərini araşdırıb.
Sfera.az Türkiyə mediasına istinadən xəbər verir ki, Batesin açıqlamasına görə, 1960-cı illərdə ABŞ-də piylənmə nisbəti cəmi 13 faiz idisə, bu gün bu rəqəm 43 faizə çatıb. Mütəxəssislər bu artımın səbəblərini dörd əsas başlıq altında toplayıb:
1. Əvvəllər yeməklər daha çox evdə hazırlanırdı. Həmin dövrdə insanlar daha çox evdə bişirilmiş yeməklər yeyirdi. Tərəvəz, meyvə, ət və süd məhsulları balanslı şəkildə istifadə olunurdu. “Fast food” isə nadir görülürdü. Mütəxəssislər qeyd edir ki, ev yeməkləri daha az şəkər və yağ, daha çox protein və lif tərkibli idi.
2. Ultra emal olunmuş qidalar yox idi. Hazırda insanların qida rasionunun təxminən 70 faizi ultra emal olunmuş məhsullardan ibarətdir. Bu məhsullar doyma hissini azaldır, daha çox yeməyə səbəb olur və orqanizmə ciddi ziyan vurur.
3. Daha aktiv həyat tərzi var idi. Texnologiyanın az inkişaf etdiyi dövrdə insanlar istər məcburi, istərsə də vərdiş olaraq daha çox hərəkət edirdi. İctimai nəqliyyatdan çox istifadə olunurdu, uşaqlar çöldə oynayır, böyüklər isə daha fiziki işlərlə məşğul olurdu.
4. Daha keyfiyyətli və uzun yuxu olurdu. 60-cı illərdə insanlar orta hesabla 8-9 saat yatırdı. İndi isə yuxu müddəti azalıb və texnologiyanın təsiri ilə yuxunun keyfiyyəti də aşağı düşüb. Yuxusuzluq isə iştahı artıran hormonların aktivləşməsinə səbəb olur.
Bu amilləri nəzərə alaraq mütəxəssislər bir sıra tövsiyələri irəli sürüblər:
“İnsanlar evdə yemək bişirmək vərdişinə qayıtmalıdırlar. Ultra emal olunmuş qidalardan uzaq durmalı, daha çox hərəkət edilməli və yuxu rejimi düzgün tənzimlənməlidir”.
Mütəxəssislər bildirir ki, 60-cı illərin sadə və balanslı həyat tərzi, bu gün artıq çəkidən əziyyət çəkən bir çox insan üçün model ola bilər.
Bəsti Rəfizadə
Sfera.az
