BMT-nin İqtisadi və Sosial Məsələlər üzrə Departamentinə (UN DESA) əsasən, dövlətlər üçün xüsusilə böhran dövründə insanları dəqiq, faydalı və ən yeni məlumatlarla təmin etmək mühüm əhəmiyyət daşıyır. Nə üçün dövlət? Çünki pandemiya və ümumilikdə böhranla bağlı sistemli və əlaqələndirilmiş tədbirlər dövlət aparatı tərəfindən həyata keçirilir. Bu xüsusda, məhz dövlətin təmin etdiyi etibarlı informasiya əsasında ictimai etimad formalaşır, məlumatlı əhali gündəlik həyatı üçün düzgün qərarlar qəbul edə bilir və bu, dövlətə epidemiyanın ümumi təsirini azaltmaq üçün qətiyyətli addımlar atmağa imkan yaradır.

Pandemiya ilə mübarizə üçün əlaqələndirilmiş, sistemli və effektiv tədbirlərin görülməsi üçün Nazirlər Kabineti yanında operativ qərargahın yaradılmasını doğru addım hesab etmək olar. Qeyd etmək lazımdır ki, COVID-19 virusu ilə tam mübarizə üçün hazırda peyvənd mövcud deyil. Bu səbəbdən, operativ qərargahın əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri profilaktikanın təşkili və vətəndaşların bu prosesdə iştirakına nail olmaqdır.

Aydındır ki, vətəndaşların inamı və iştirakı olmadan, profilaktika tədbirləri heç bir nəticə verməyəcək. Bu kontekstdə, operativ qərargah ictimaiyyətlə əlaqələr işini düzgün təşkil etmək məqsədilə dövlətin vətəndaşlarla effektiv ünsiyyəti üçün bir növ vahid dövlət kommunikasiya modelini nümayiş etdirməlidir.

Operativ qərargahın gündəlik informasiya siyasəti, ayrı-ayrı dövlət strukturlarının nümayəndələri ilə birlikdə keçirdiyi davamlı brifinqlər və mətbuat konfransları, bu konfransların sosial mediada və yerli televiziyalarda canlı yayımlanması, KİV-də dərhal geniş işıqlandırılması, sosial mediada dezinformasiya cəhdlərinin dərhal cavablandırması əhalinin vaxtında və düzgün məlumatlandırılmasına xidmət etmək məqsədi daşıyır.

Operativ qərargahın İcbarı Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin iştirakı ilə əhalinin məlumatlandırılması məqsədilə təbliğat prosesinə gəldikdə, gün ərzində bütün televiziya və radio kanallarında, digər kütləvi informasiya vasitələrində, internet məkanında və sosial mediada maarifləndirici videoçarxların və posterlərin yayımlanması, kütləvi SMS məlumatlandırma, küçə posterləri və təbliğat bannerlərinin hər addımda təşkil olunduğunu müşahidə edirik.

Operativ qərargahın yaratdığı məlumat portalı "www.koronavirusinfo.az”dan sonra növbəti diqqətəlayiq kommunikasiya və profilaktika məhsulu məhz "E-təbib” mobil tətbiqidir. Tətbiqin nə dərəcədə əhali tərəfindən qəbul olunması, dəqiqliyi və profilaktika tədbirlərində rolu yaxın günlərdə daha da bəlli olacaq.

Bununla bərabər, koronavirus infeksiyasının yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə keçirilən "Evdə qal” və "Biz birlikdə güclüyük” sosial aksiyaları, əslində, son illərdə bütün dövlət və özəl təşkilatlarının əməkdaşlığı, media və vətəndaş cəmiyyətinin bir araya gələrək, reallaşdırdığı ən uğurlu dövlət kommunikasiyası nümunəsidir.

Yuxarıda qeyd olunanları ümumiləşdirsək, aşağıdakı nəticələri və təklifləri irəli sürə bilərik:

- Dövlət pandemiya ilə mübarizə dövründə əlində olan bütün kommunikasiya vasitələrini əhalini davamlı şəkildə məlumatlandırmaq, cəmiyyətdə yarana biləcək psixoloji gərginliyə yol verməmək, prosesi minimum zərərlə idarə etmək məqsədilə səfərbər edib. Vətəndaşların inamı və birbaşa iştirakı, məsuliyyətli davranış olmadan bu pandemiyanın yayılma sürəti və coğrafiyasının azaldılması çox mürəkkəb olacaq. Bu xüsusda, operativ qərargahın çatdıracağı önəmli mesajlar əhalinin dilinə, diqqətini cəlb etmə tərzinə, səmimi olaraq bu tədbirlərin, həqiqətən, vətəndaşların sağlamlıq və təhlükəsizliyinə yönəlik olmasına inandıracaq səpkidə olması vacibdir.

­- Dövlətin cəhdlərinə dəstək olmaqla yanaşı, vətəndaşlarımız bir məqamı da yaxşı anlamalıdırlar ki, görülən tədbirlərin effektivliyi yalnız hökumətin səylərindən asılı deyil. Uğurun qazanılması və itkilərin minimuma endirilməsi həm də insanların məsuliyyətli davranışından, qaydalara əməl etməsindın asılıdır. Əlbəttə ki, vətəndaşları günahlandırma və məsuliyyəti onların üstünə atma ritorikası tamamilə kənara qoyulmalı, kommunikasiya panikaya yönəlik deyil, bir uğur hekayəsinin yazılmasına uyğun qurulmalıdır. Başqa sözlə, vətəndaşlar böhran dövründə özlərini hücuma məruz qalmış deyil, sanki bu savaşdan qəhrəman kimi çıxa biləcək ordu kimi hiss etməlidir. Məhz bu zaman, hər bir vətəndaş profilaktika və mübarizə prosesində pay sahibi olacaq.

- Operativ qərargah tərəfindən cəmiyyətin fəal üzvlərinin təklifləri, vətəndaş cəmiyyətinin təşəbbüsləri nəzərə alınmalı və maarifləndirmə prosesinin araşdırma və ya təhlil komponeti bir qədər də artırılmalıdır. Çünki pandemiyanın genişlənməsinin səbəbləri və onunla mübarizə üsullarının təkmilləşdirilməsi elmi yanaşma və araşdırma tələb edir. Efirdə dövlət məmurları ilə yanaşı, cəmiyyət tərəfindən hörmət və ehtiramla qəbul edilən tibb mütəxəssislərinin və həkimlərin mütəmadi şəkildə insanlarda narahatlıq doğuran məsələlərə aydınlıq gətirməsi deyilənlərin ciddiliyinə, onların cəmiyyət tərəfindən inamla qəbul edilməsinə birbaşa təsir göstərən elementdir.

- Müxtəlif cəmiyyətlərdə fərdlərin davranış normaları və həyat tərzləri fərqli olduğuna görə, ölkələrin də pandemiya ilə mübarizə strategiyaları özünəməxsusdur. Sosial məsafə üzrə müəyyən milli adətlərimiz və ənənəvi davranış tipinin (əl sıxıb öpüşüb-görüşmək) bu gün virusun yayılmasına töhfə verməsi və vətəndaşların bundan çəkinməsi üçün insanların qəbul etdiyi və inandığı şəxslər tərəfindən mesajların verilməsi bu sahədəki informasiya siyasətinin effektivliyini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər.

- Mobil operatorlar öz imkanlarından yararlanaraq, mobil cihazların geolokasiya üzrə sayını avtomatik müəyyən edərək, insanların sıx toplaşdığı zaman mobil telefonlara xəbərdarlıq mesajı göndərərək, onları sıxlıqdan yayınmağa çağırış edə bilər. İnternetə çıxışı olmayan vətəndaşların hədəf auditoriyadan kənarda saxlamamaq üçün virusun yayılma coğrafiyasına uyğun səylər səfərbər olunmalı və virusun ən çox yayıldığı bölgələrə uyğun spesifik kommunikasiya tədbirləri həyata keçirilməlidir.

Sonda hər bir Azərbaycan vətəndaşı dövlətin atdığı addımları qiymətləndirərkən, onları tənqid etməyə hazırlaşarkən dərk etməlidir ki, COVID-19 virusu ilə aparılan mübarizə müharibə dövrünün reallıqları çərçivəsində cərəyan edir. Bu, qlobal bir müharibədir və bütün dünyanı əhatə edən bu prosesdən ölkəmizin tez bir zamanda və asanlıqla yaxa qurtarması qeyri-mümkündür.

Əminik ki, dövlət pandemiya ilə mübarizə dövründə dürüst və anlaşıqlı kommunikasiya qurmaqla, vətəndaşlarla uğurlu həmrəylik və əməkdaşlıq mühiti yaratmaqla öhdəsinə düşən vəzifələri uğurla icra edəcək və həyata keçirilən düşünülmüş siyasət sayəsində xalqımız bu sınaqdan da şərəflə çıxmağı bacaracaq.