“OPEC +” çərçivəsində razılaşma yoxdur: neft yenidən ucuzlaşa bilərmi?
12:11 / 06.07.2021
1347
Neft qiymətlərindəki artım "OPEC +” çərçivəsində danışıqların nəticə
verməməsi səbəbindən davam edir. Artıq "Brent” neftinin qiyməti 77 dolları
ötüb. Proqnozlara görə yaxın günlərdə razılaşma əldə edilməsə, "Brent” neftinin
qiyməti 80 dollara çata, hətta onu keçə bilər.
Sfera.az xatırladır ki, mövcud neft qiymətləri 2018-ci ilin oktyabrından
bəri ən yüksək qiymətlərdir. Sonuncu dəfə "Brent” neftinin bir barelinin qiyməti
77 dolları 2018-ci ilin oktyabrın 29-da keçib.
"OPEC +” ölkələrinin nazirləri bu ilin iyulun 5-də toplaşıb, yeni
hasilat kvotasını müəyyənləşdirməli idi. Amma yekdil qərarın olmaması
toplantının keçirilməsinə imkan vermədi.
Razılaşmanın əldə edilməməsi neft bazarında gərginliyi artırır. Bəs "OPEC+”
çərçivəsində razılaşmanın əldə edilməməsi nə ilə bağlıdır və bu, hansı nəticələr
doğura bilər?
Mövcud vəziyyətlə bağlı Sfera.az-ın suallarını cavablandıran Neft
Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban bildirdi ki, neftin qiymətinin
yüksəlməsi bəzi hasilatçıların daha çox kvota istəməsinə səbəb olub. Onun sözlərinə
görə bu yanaşma yekdil razılaşmanın əldə edilməsini çətinləşdirir: "Razılaşmanın
əldə edilməməsi Birləşmiş Ərəb Əmirliyi ilə bağlıdır. Əmirlik ona verilən kvota
ilə razılaşmır. "OPEC+” Birləşmiş Ərəb Əmirliyinə gündəlik 3,2 milyon barel
kvota təklif edir, amma Əmirlik 3,8 milyon barel kvota istəyir.
Əvvəllər belə bir hal Meksika ilə bağlı yaranmışdı. 2020-ci ildə
Meksika iqtisadi vəziyyətinin ağır olmasını nəzərə alaraq hasilatı artıtdı, əvəzində
ona təklif edilən kvota başqa ölkələr arasında bölüşdürüldü.
Birləşmiş Ərəb Əmirliyinin arqumenti isə fərqlidir. Əmirlik bildirir
ki, qiymət 75 dollara yüksəlib və bütün kvotalar 2018-ci ildəki səviyyə
çatdırılmalıdır. Birləşmiş Ərəb Əmirliyi bütün ölkələrin hasilatı artırmasını təklif
edir və mövqeyindən geri çəkilmək istəmir.
Qazaxıstan da "OPEC+”un təklifini qəbul etmir. Kvotanın tətbiqinə görə
Qazaxıstan Tengiz və Kaşaqan layihələrində hasilatı artıra bilmir. Halbuki, hər
iki layihəyə görə böyük məbləğdə vəsait xərclənib və hasilat artırılmasa çəkilən
xərclərin geri dönüşü çətin olacaq.
Bu səbəbdən Qazaxıstan 2021-ci ilin fevralında kvotalara əməl etmir və
gündəlik hasilatı kvotalardan artıq olub”.
İ.Şaban xatırlatdı ki, "OPEC+” çərçivəsində razılaşmanın olmaması,
hasilatın artırılması bir dəfə neft qiymətlərinin kəskin enməsinə səbəb olub. O
bu dəfə oxşar vəziyyətin yaranacağına inanmır: "2020-ci ilin martın 6-da kvotalarla
bağlı razılığa gəlinmədi və bir ay müddətində "Brent” neftinin qiyməti 51
dollardan 15,96 dollara qədər düşdü. Mən inanmıram ki, yenidən oxşar vəziyyət
yaransın. Ən azı ona görə ki, həmin ölkələr neftin kəskin ucuzlaşmasının acı nəticələrini
görüblər. Qənaətimcə, neft ixrac edən ölkələr növbədənkənar toplantı keçirib
yekun razılığa gələcəklər. Hesab edirəm ki, razılaşma üçün qarşılıqlı güzəşt
olacaq və avqustun 1-dən yeni və hamını razı salan kvota tətbiq ediləcək”.
Vasif
