Aktyordan cərraha, bankirdən jurnalistə – Müasir liderlərin peşələri
Müasir dünyanın prezident və liderləri təkcə siyasi kimlikləri ilə deyil, həm də keçmiş peşələri ilə də diqqət çəkir. Çünki onların prezident və ya lider olmamışdan əvvəlki fəaliyyət sahələri bugünkü idarəçilik üslublarına və dövlət siyasətinə birbaşa təsir göstərir. Hökumət və dövlət başçıları arasında aktyor, ürək-damar cərrahı, sabiq KQB əməkdaşı, teleaparıcı, bankir, alim və jurnalist peşəsinə sahib olanlar var.
Sfera.az dünyanın tanınmış liderlərinin siyasətə gəliş yolları və əvvəlki vəzifələri barədə araşdırma yazısını təqdim edir.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp prezident olmamışdan əvvəl daşınmaz əmlak sahəsində uğurlu biznesmen, eyni zamanda “The Apprentice” adlı reytinqli televiziya şousunun aparıcısı idi. ABŞ tarixində heç bir siyasi təcrübəsi olmadan prezident seçilən ilk liderlərdən biri kimi tanınır.
Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski siyasi karyerasına aktyor kimi serial çəkiliş meydançasında başlayıb. “Xalqın qulluqçusu” adlı serialda onun ifa etdiyi prezident obrazı reallığa çevrildi və 2019-cu ildə xalqın böyük dəstəyi ilə prezident seçildi.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan siyasətə jurnalistikadan gəlib. Müxalif qəzet redaktoru kimi fəaliyyəti və ictimai çıxışları onu geniş kütləyə tanıtdı. O, 2018-ci ildə kütləvi etirazların nəticəsində hakimiyyətə gəldi.
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin isə Sovet dövründə KQB-də (Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi - red.) çalışıb. Daha sonra dövlət aparatı və hökumətdə mühüm vəzifələrdə yer alaraq prezidentlik kürsüsünə qədər yüksəlib.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron isə bank sektorunda uğurlu karyeraya sahibi olub. “Rothschild” bankında çalışdıqdan sonra iqtisadiyyat naziri olub və yeni siyasi hərəkat yaradaraq prezident seçilib.
Cənubi Koreyanın Prezidenti Yun Suk Yeol korrupsiyaya qarşı mübarizəsi ilə tanınan baş prokuror olub. Siyasətə yeni daxil olmasına baxmayaraq, qısa zamanda prezident seçilməyi bacarıb.
İranın Prezidenti Məsud Pezeşkian ürək-damar cərrahıdır. Uzun illər səhiyyə naziri və deputat kimi fəaliyyət göstərib, 2025-ci il seçkilərində islahatçı namizəd kimi qalib gəlib.
Suriya Prezidenti Əhməd əl-Şaraa uzun illər Suriya siyasətində tanınan, lakin Əsəd rejimindən uzaq duran mühafizəkar və hüquq yönümlü bir şəxs kimi tanınıb. O, əvvəllər parlamentdə hüquq və ədliyyə sahələri üzrə komitələrdə fəaliyyət göstərib, lakin 2011-ci ildə vətəndaş müharibəsi başladıqdan sonra siyasi səhnədən uzaqlaşmışdı. 2024-cü ilin sonunda Bəşşar Əsəd rejimi süquta uğradıqdan sonra müxalifət tərəfindən konsensus namizədi kimi irəli sürüldü. Onun neytral imici və keçmiş rejimlə ciddi əlaqələrinin olmaması səbəbilə qəbul edilən fiqura çevrildi.
Səudiyyə Ərəbistanının faktiki lideri sayılan vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salman hüquq təhsili alıb və kral ailəsi daxilində müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. “2030 Vizyonu” adlı modernləşmə planı ilə ölkənin iqtisadi və sosial strukturunu dəyişməyə çalışır.
İsrail prezidenti İsaak Herzoq hüquqçu və siyasətçidir. O, əsasən simvolik vəzifə daşıyır, çünki İsraildə icraedici səlahiyyət baş nazirə – hazırda Binyamin Netanyahuya aiddir.
Netanyahu özü isə keçmiş xüsusi təyinatlı hərbçi, diplomat və iqtisadçıdır.
Dünya liderlərinin siyasətə gəlişi bir mənşəyə bağlı deyil. Kimisi elm aləmindən, kimisi hüquq və təhlükəsizlik sahəsindən, kimisi isə şou-biznesdən və media dünyasından gəlib. Bu fərqli bioqrafiyalar onların idarəetmə üsullarında da özünü göstərir - bəziləri sərt təhlükəsizlik yönümlü, bəziləri isə xalqla daha yaxın və kommunikativ lider obrazı sərgiləyir.
Bu da göstərir ki, siyasətə gedən yollar çox, liderlik formulları isə müxtəlifdir.
Bəsti Rəfizadə
Sfera.az
