Güzəştli kreditlərin həcmini necə artırmaq olar? – “Bu, yeni iş yerlərinin açılması deməkdir”
12:54 / 30.03.2021
1132
İqtisadiyyat Nazirliyinin məlumatına əsasən, 2002-2020-ci illərdə
Sahibkarlığın İnkişafı Fondu tərəfindən 38 mindən artıq sahibkara 2,6 milyard manat güzəştli kredit verilib.
Kredit verilən investisiya layihələrinin ümumi dəyəri 5,9 milyard manat olub.
Layihələr tam reallaşdırılandan sonra 173 mindən çox insan üçün iş imkanı
yaranacaq.
Sahibkarlara ayrılan kreditlər dövlət büdcəsinin və
geri qaytarılan vəsait hesabına maliyyələşdirilir. Əvvəlki illərlə müqayisədə
son dövrlər verilən güzəştli kreditlərin həcmində ciddi artıma nail olunmayıb. Təxminən
hər il 140-180 milyon manat həcmində kredit verilir. Ötən il isə pandemiya ilə əlaqədar
güzəştli kreditlərin həcmi bir qədər azalıb.
2020-ci ildə sahibkarlara 126,9 milyon manat güzəştli
kredit ayrılıb. Bu, 2019-cu illə müqayisədə 48,1 milyon manat və ya 27,5 faiz
azdır. Ötən il verilən kreditlərin 15,4 milyon manatı mikro, 19,7 milyon manatı
kiçik, 71,7 milyon manatı orta, 20,1 milyon manatı böyük sahibkarlara verilib.
Bəs, kredit qoyuluşunun daha çox artırılması üçün
hansı əlavə tədbirlər görülməlidir?
İqtisadçı Nazim Bəydəmirli hesab edir ki, sahibkarlara
daha çox güzəştli kreditlərin verilməsi üçün Mərtkəzi Bankın və Dövlət Neft
Fondunun vəsaitlərindən də istifadə edilməlidir. Onun fikrincə, bunlarla bərabər
ölkədə biznes kreditləri üzrə faiz dərəcələri aşağı salınmalıdır. O bu məqsədilə
effektiv monetar tədbirlər görülməsinin zəruri olduğunu söyləyib:
"Mərkəzi Bank
və Dövlət Neft Fondu öz vəsaitlərinin bir hissəsini aşağı faizlə yerli banklara
qoymalıdır. Yerli banklardan da sahibkarlar yararlanmalıdır. Ölkəmizin valyuta ehtiyatlarının 50 milyard dollar
olduğu bildirirlir. Belə bir ölkədə sahibkarlara 15 faizdən aşağı dərəcə ilə biznes
krediti verilmir. İstehlak kreditləri isə 30 faizdən də yüksəkdir.
Kommersiya banklarının ayırdığı kreditlər bahalı
olduğundan dövlətin güzəştli kreditlərə tələb yüksəlir. Kredit üçün ayrılan vəsait
az, kredit götürmək istəyənlər isə çox olduqda korrupsiya hallarına əsas
yaranır. Sahibkarlar çalışır ki, müxtəlif yollarla həmin aşağı faizli kreditləri
alsın”.
N.Bəydəmirli qeyd etdi ki, ölkəmizdə kredit faizləri
aşağı salınmadan və aşağı faizlə kredit qoyuluşunun həcmi artırılmadan daha çox
sahibkar güzəştli kreditlərdən faydalana bilməyəcək: "Dövlət büdcəsinin vəsaiti
hesabına müxtəlif dəstək layihələrinin həyata keçirilməsi yaxşıdır. Ancaq nəticə
almaq üçün uzun müddət tələb olunur. Heç bir ölkə yalnız dövlət büdcəsinin vəsaiti
hesabına sahibkarlığın maliyyələşdirilməsinə, onların inkişafına nail olmayıb.
Kredit faizləri aşağı olan ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, hökumətlər ümumi
kredit faizlərinin aşağı düşməsinə təşəbbüs göstəriblər. Buna da Mərkəzi Bankın
pul-kredit siyasəti, uçot dərəcəsinin aşağı salınması və kommersiya banklarına
ucuz resursların verilməsi ilə nail olublar”.
Həmsöhbətimiz ölkəmizdə kredit faizlərinin yüksək
olmasında və güzəştli kreditlərdən daha çox sahibkarın istifadə edə bilməməsində
məmur sahibkarlığının da rolunun böyük olduğunu dedi: "Sahibkarlığın İnkişafı
Fondu əvvəllər Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu adlanırdı. Həmin dövrdə verilən kreditlər əsasən böyük
şirkətlərin və holdinqlərin maraqlarına xidmət edirdi. Mikayıl Cabbarov İqtisadiyyat naziri təyin ediləndən
sonra güzəştli kreditlərdən daha çox sahibkarın istifadə edilməsi istiqamətində
tərpəniş var.
Vasif
Sfera.az