Gürcüstan bu halda Rusiya ilə münasibətləri bərpa edə bilər
15:33 / 11.10.2021
989
Gürcüstan
xarici işlər naziri David Zalkaliani Türkiyə və Azərbaycanın təklif etdiyi
"Altılıq platforma” ("3+3” – Azərbaycan-Gürcüstan-Ermənistan və Türkiyə-Rusiya-İran)
haqda danışarkən Gürcüstanın Rusiya ilə birgə "3+3” formatında iştirakının çətin
olacağını qeyd edib.
Zalkalianinin
bu sözləri mahiyyət etibarilə Gürcüstanın Rusiya faktoruna görə "Altılıq
platforma”ya qatılmayacağı təəssüratı bağışlasa da, belə deyil. Rəsmi Tiflis
bununla Rusiyaya görə yox, Rusiyanın Gürcüstanda yaratdığı konfliktlərə görə
platformaya qatılmaq istəmədiyini qeyd edir. Təsadüfi deyil ki, Zalkaliani "Abxaziya və Cənubi Osetiyadan
Rusiya qoşunlarının çıxarılması məsələsində inkişaf olmadıqca belə formatda
oturmaq və hansısa infrastruktur layihələrindən danışmaq çox çətindir” deyib. Yəni
Gürcüstan bununla Abxaziya və Osetiya münaqişələrini qabardaraq topu Rusiyanın
üzərinə atır.
Tiflisin
Kremldən gözləntisi haqsız deyil. O da Azərbaycan kimi Abxaziya və Cənubi
Osetiya münaqişlərinin bu və ya başqa formada həll edilməsini istəyir. Rusiya əgər
Qarabağda olduğu kimi Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişələrinin də
nizamlanmasına dəstək versə və ya razı olsa rəsmi Tiflis həm altılıq
platformaya qatıla bilər, həm də mövcud Rusiya-Gürcüstan münasibətləri
normallaşa bilər.
Lakin rəsmi
Tiflisin istəyi heç də asan bir şey deyil. Əvvəla ona görə ki, Abxaziya və
Osetiya münaqişələri Qarabağla eynilik təşkil etmir. Mahiyyət etibarilə Qarabağ
üçüncü bir dövlətin işğalı əsasında yaranan süni bir münaqişədir. Abxaziya və
Osetiya isə 3-cü bir dövlətin işğalı olmadan tamamilə etnik zəmində yaradılan münaqişədir.
Yəni bu münaqişələrin həll yolu Qarabağla eyni ola bilməz.
Rəsmi
Tiflis əgər Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişələrinin həllini istəyirsə, Kremlə
yardım etməli, daha dəqiq desəm, kompromisə getməlidir. Yəni Gürcüstan ərazi
bütövlüyünü bərpa etmək istəyirsə Cənubi Osetiya və Abxaziya ilə konfederasiya
halında bir araya gəlməlidir.
Bu
prosesdə Tiflisə Rusiya, Türkiyə və Azərbaycan da yardım edə bilər. Nəzərə
almaq lazımdır ki, Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiya separatçıları ilə ən sıx əlaqəyə
malik ölkədir. Yəni belə bir təklifi separatçılar da Rusiya xətti ilə dəstəkləyə
bilərlər. Türkiyə isə Qarabağ, Suriya, Liviya münaqişələrində kifayət qədər
vasitəçilik təcrübəsinə malik ölkədir. Digər tərəfdən, bu gün Türkiyədə 19-cu əsrdən
köçən, bu gün də bu ölkədə yaşayan kifayət qədər abxaz var. Azərbaycana gəldikdə
isə rəsmi Bakı yenicə 27 illik bir münaqişəni bitirən, eyni zamanda Gürcüstanın
etibarlı tərəfdaşı olan bir ölkədir. Nəticə etibarilə Gürcütsanın konfederasiya
halında Abxaziya və Cənubi Osetiya ilə birləşməkdən başqa bir yolu yoxdur.