Gömrük Komitəsinin ləğvi yenidən gündəmdə - “Süni qiymət artımı yaradır...”
14:12 / 16.02.2021
3310
Son illər dövlət idarəetmə sistemində aparılan
struktur islahatları inzibatçılıqda, iqtisadi fəaliyyətin tənzimlənməsində daha
yaxşı nəticələrin əldə edilməsinə imkan yaradıb. Mütəxəsislərin əksəriyyəti
hesab edir ki, oxşar fəaliyyət istiqamətləri olan dövlət qurumlarının birləşdirilməsi
və ya lüzumsuz qurumların ləğv edilməsi səmərə verir.
Bu baxımdan təklif edilən variantlardan biri də gömrük
xidmətinin ayrıca yox, digər dövlət təşkilatının tərkibində təşkili ilə
bağlıdır. Hesab edilir ki, gömrük xidmətinin nazirlik tərkibində, koordinasiya
edilmiş şəkildə fəaliyyəti daha səmərəli ola bilər.
Gömrük xidmətinin həyata keçirilməsinin hansı
variantının daha əlverişli olması ilə bağlı fikirlərini Sfera.az saytı ilə bölüşəniqtisadçı-ekspert, keçmiş millət vəkili Nazim Bəydəmirli qeyd edib ki, fiskal
siyasətin, yəni gömrük və vergi siyasətinin eyni mərkəzdən idarə olunması daha əlverişlidir.
Onun məlumatına əsasən dünyanın əksər ölkələrində vergi və gömrük xidmətləri bir
yerdə fəaliyyət göstərir: "Dünyanın əksər ölkəsində "Gömrük Komitəsi” adında
bir qurum yoxdur. Rusiyada Gömrük Xidməti, Gürcüstanda Maliyyə Nazirliyinin nəzdində
vergi və gömrük departamenti var. Əksər ölkələrdə vergi ilə gömrük xidməti eyni
mərkəzdən idarə edilir”.
N.Bəydəmirli ölkəmizdə Gömrük Komitəsinin bahalaşmaya
"kömək” etdiyini, daxili istehsalı zəiflətdiyini söyləyir: "Gömrük Komitəsinin rəhbərliyi
bu və ya digər formada dövlət büdcəsinə ödədikləri vəsaitin ilbəil artdığını xüsusilə
vurğulayır, bunu fədəkarlıq kimi göstərir. Amma vətəndaşlarımız, sahibkarlar
bilir ki, bu vəsaitlərdəki artım bəyannəmələrin qiymətlərindəki artım hesabına
təmin edilir. Gömrük işi elə qurulub ki, sahibkarlardan, vətəndaşlardan daha
çox vergi və rüsumlar toplanır. Toplanan vergi və rüsumların bu şəklildə
artırılması Azərbaycan vətəndaşlarının həyat şəraitinin pisləşməsinə səbəb
olur.
Gömrük siyasətinin əsas məqsədi daxili istehsalı
stimullaşdırmaqdır. Bu necə stimullaşdırmadır ki, 2015-2020-ci il ərzində idxal
əməliyyatlarından alınan ƏDV iki dəfədən çox artıb. 2015-ci ildə 1,1 milyard
manatlıq ƏDV toplandığı halda 2020-ci ildə 2,74 milyard manatlıq ƏDV toplanıb.
Bu müddətdə daxildən toplanan ƏDV-nin məbləği isə təxminən 5 faiz azalıb. Bu o deməkdir ki, gömrük siyasəti daxili istehsalı
stimullaşdırmayıb. Əslində, bizim iqtisadiyyatımız xarici istehsalçılardan
asılı vəziyyətə düşüb və düşməkdə də davam edir”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, daha ədalətli vergi və
rüsumların tətbiqi üçün, eyni zamanda neqativ halların aradan qaldırılması üçün
gömrük və vergi siyasəti bir mərkəzdən idarə olunmalıdır:
"Gömrük Komitəsi
dedikdə insanların beynində regionçuluq, yerlibazlıq, qohumçuluq, rüşvətxorluq,
korrupsiya kimi pis fikirlər assosiasiya olunur. Sosial şəbəkələri izləməklə idxalla
məşğul olan sahibkarların Gömrük Komitəsinin fəaliyyətindən necə narazı
olduğunu görmək mümkündür. Komitə istədikləri bəyannamə qiymətini tətbiq etməklə
ölkəmizdə süni qiymət artımını yaradır. Süni qiymət artımının səbəblərindən
biri Gömrük Komitəsinin apardığı yanlış siyasətdir. Sahibkar xaricdən ucuz, əlverişli
qiymətə mal tapıb alır, idxal edir. Ancaq gömrükdə bank sənədlərinin, invoisin,
müqavilənin göstərilməsinə baxmayaraq özlərinin bildiyi şəkildə gömrük dəyəri müəyyənləşdirilir.
Buna görə də daxildə hər şey bahalaşır.
Vasif
Sfera.az