\"Deyəsən, heyvanlarınız çox savadlıdır...\" - Xruşov Bakı səfərində nəyə təəccüblənmişdi?
11:48 / 29.11.2021
1605
SSRİ-nin
dövlət başçılarının ölkə daxilində müttəfiq respublikalara səfərlərinə yerlərdə
həmişə ciddi hazırlıq işləri görülüb, bu cür səfərlər əlamətdar hadisə sayılıb,
onları yolboyu gül-çiçəklə, qırmızı şüarlarla qarşılayıblar.
Adətən
baş katiblər müttəfiq respublikalara əlamətdar günlərdə səfər ediblər, yeni
obyektlərin açılışlarında iştirak edən liderlər sıravi vətəndaşlarla görüşməyə
də vaxt ayırıblar. Birincilərin iştirakı ilə respubliknın partiya və təsərrüfat
fəallarının iclası keçirilib, bu cür toplantılarda yeni öhdəçiliklər qəbul
edilib. Səfər zamanı baş katiblər üçün xüsusi ziyafət də təşkil olunub. Sözsüz
ki, sovet liderlərinin səfərləri zamanı maraqlı hadisələr də az olmayıb. Nikita
Xruşovun Azərbaycana səfər etdiyi zaman baş verən hadisələr kimi...
Nikita
Xruşov Azərbaycana 1960-cı ilin aprel ayında, sovet Azərbaycanının 40 illiyi
münasibətilə səfər edib. Baş katibin Azərbaycana təşrifi maraqlı hadisələrlə
yadda qalıb. SSRİ rəhbərinin Bakıya səfəri zamanı respublika üçün əhəmiyyətli
olan bir sıra məsələlər də öz həllini tapıb.
Sfera.az
saytı Soverlər Birliyi liderinin vaxtilə Azərbaycana etdiyi səfər zamanı baş
vermiş hadisələrlə bağlı yazını təqdim edir.
Nikita
Xruşov Bakıya xüsusi qatarla gəlib. Bakı vağzalanda onu respublika rəhbərliyi,
elm, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, sıravi vətəndaşlar, tələbə və şagirdlər
böyük təntənə ilə qarşılayıb. Qarşılanma mərasimindən sonra maşın karvanına üz
tutan Xruşov vağzal ətrafındakı kiçik həyət evlərinə nəzər yetirib və ayaq
saxlayıb. Ali qonaq Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Vəli Axundovdan
soruşub:
Axundov
görüşün ilk dəqiqələrindəki bu iraddan pərt olsa da, baş katibin sualına cavab
tapıb:
- Nikita Sergeyeviç, bu daxmalarda şəhər sakinləri
əsasən ev heyvanları saxlayırlar.
Xruşov
Axundovun bu cavabına kinayəli təbəssümlə cavab verib:
- Sizin
heyvanlarınız deyəsən, çox savadlıdır. Daxmaların hamısının üstündə antenalar var.
Nikita
Xruşovun respublika stadionunda alovlu çıxışı alqışlarla qarşılanıb. Stadionda
SSRİ rəhbərinə Azərbaycanın milli baş geyimi olan papaq hədiyyə olunub. Xruşov
dərhal şlyapasını çıxardaraq papağı başına qoyub, şlyapasıyla isə görüşə toplaşanları
salamlayıb.
Həmin
görüşdə sıravi bir milis əməkdaşının hərəkəti də Xruşovun diqqətindən
yayınmayıb. Toplaşanlar arasından bir qadın Xruşova məktub vermək istəyəndə
milis əməkdaşı kobud şəkildə onun qarşısını almaq istəyib. Bunu görən Xruşov
çox kəskin və sərt şəkildə milis əməkdaşına iradını bildirib və məktubu
qadından alıb.
Xruşovun
Azərbaycana səfəri ilə Bakı metropoliteninin tikintisinin yeni mərhələsi
başlanıb. Məlum olduğu kimi, Moskva və Leninqrad şəhərlərində metropoliten
tikintisindən sonra 1932-ci ildə Bakı şəhərinin inkişafının Baş Planının ilkin
variantlarında metropolitenin tikintisi qərara alınıb. Qərarın icrası uzun illər
yalnız sənəd üzərində qalıb. Təbii ki, Böyük Vətən Müharibəsi illərində də bu
haqda düşünülməyib. Nəhayət, 1951-ci ildə çox kiçik templə metronun tikintisinə
başlanılıb. Ancaq qısa bir müddətdən sonra, 1953-cü ildə vəsaitin çatışmazlığı
ucbatından tikinti işləri dayandırılıb. Məhz Xruşovun Bakı səfəri zamanı bu məsələ
öz həllini tapıb, tikinti işləri davam etdirilməyə başlayıb.
Xruşovun
Azərbaycana səfəri zamanı dənizdə neftçıxarma sahəsində olan bir çox problemlər
də həllini tapıb. Sovet rəhbəri Neft Daşlarında olarkən bu şəhəri möcüzə
adlandırıb. Məhz onun göstərişi ilə Neft Daşlarında yeni binalar inşa edilməyə
başlanıb, burada işləyənlərin ərzaq və məişət əşyaları ilə yüksək təminatı öz
müsbət həllini tapıb, yeni texnikalar və texniki avadanlıqlarla təchizat məsələləri
kimi problemlər yoluna qoyulub.
Nəhayət, 1964-cü ilin yanvar ayında Nikita Xruşov Mikoyanın layiqli cavabını
verib:
"Bu gün mən hazıram ki, Dağlıq Qarabağda yaşayan erməniləri bir sutka ərzində Ermənistana köçürmək üçün ora on iki min hərbi yük maşını göndərim”.
Bununla
da Xruşov Dağlıq Qarabağın Ermənistanın tabeliyinə verilməsi məsələsinə birdəfəlik
münasibətini bildirib.
Qeyd
etdiyimiz kimi Xruşovun Bakı səfəri zamanı onu respublika rəhbərliyi müşaiyyət
edib. Müşaiyyət edənlər arasında ən maraqlı fiqur isə Azərbaycan KP MK-nın ikinci
katibi Vladimir Semiçastnı olub. O, 1959-1961-ci illərdə bu vəzifədə çalışıb.
Bu həmin siyasətçidir ki, Nikita Xruşov onu 1961-ci ildə SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik
Komitəsinin sədri vəzifəsinə gətirib. Və bu həmin DTK sədridir ki, 1964-cü ildə
Xruşovun hakimiyyətdən devrilməsində əsas icraçılardan biri olub. Çox yəqin ki,
Xruşov bunları əvvəlcədən bilsəydi Vladimir Semiçastnı ilə bağlı lazımi qərarları
elə Bakıda verərdi.
İlham Cəmiloğlu
Sfera.az
