Devalvasiyanın ayaq səsləri, yoxsa... - Banklar dollar satışını niyə günortaya qədər həyata keçirir?
13:56 / 21.01.2021
3384
2020-ci ilin yanvarında əhali yenidən nağd dollar alışını artırıb. Bu
ayda valyuta hərraclarının sayının artması və hərraclarda 400 milyon dollardan
artıq valyutanın satılması da dollara tələbin artdığını təsdiqləyir.
Yanvarda dollara tələb artsa da bank filiallarından dollar almaq çətinləşib.
Bunun əsas səbəbi dollar satışının gün ərzində deyil, yalnız günortaya qədər reallaşmasıdır.
Bankların əksəriyyəti nağd dollar satışını səhər 09:00-dan 14:00-a qədər həyata
keçirir. Satış müddətinin qısaldılması hər gün bank filiallarının qarşısında insan
sıxlığının yaranması ilə nəticələnir və əksəriyyət istədiyi qədər dollar ala
bilmir.
Banklar niyə iş günü ərzində deyil, yalnız 4-5 saat ərzində dollar satışı
aparır?
Adını çəkilməsini istəməyən bank əməkdaşı Sfera.az-a bildirib ki, adətən günün
birinci yarısında banklarda olan dollar tam satılıb qurtarır. Dollar
qurtardığından günün ikinci yarısında satış olmur. Buna görə də dollar satışına
vaxt məhdudiyyəti qoyulub. Əslində isə satılacaq dollar qalmadığından bank
filialları satışı daha tez dayandırır.
Bank əməkdaşı dollar ajiotajının "qara bazar”dan qaynaqlandığını iddia
edir: "Ajiotajı yaradanlar əsasən "qara bazar” iştirakçıları idi. "Qara
bazar”da dollar satanlarından bir neçəsinin saxlanılması ajiotajı zəiflətdi. Həmin
şəxslər belə bir "panika” yaymışdılar ki, onlar da dollar tapa bilmir və yaxın
vaxtlarda devalvasiya olacaq. Bu kimi həyacanlı xəbərlər dollara tələbi gücləndirdi. Hazırda ictimaiyyətə izah edilir ki, devalvasiya olmayacaq, çünki
neft bahalaşır. Ona görə də dollar alışı bir qədər sabitləşib. Yəqin ki, yaxın
vaxtlarda günortadan sonra da dollar satışı olacaq”.
Əməkdaş adətən yanvarda dollar alışının azaldığını da bildirdi:
"Yanvar-fevralda dollara tələb aşağı düşür, mart ayından may ayının sonuna qədər
tələb yenidən artır, iyun-iyulda sabitləşir, avqustun sonundan noyabra qədər
alış zəifləyir və noyabr-dekabrda yenidən tələbdə artım müşahidə edilir”.
Bank sahəsi üzrə ekspert Əkrəm Həsənov isə hesab edir ki, dollar
satışının saat 14:00-a qədər aparılması karantin qaydaları ilə bağlıdır. O qeyd
edib ki, banklar bütün əməkdaşlarını işə cəlb etmir, bəzi işçilər yarım gün işləyir:
"Karantinlə bərabər, az sayda işçinin işə çıxması bankların xərclərinə qənaət
etməyə imkan verir. İşçi dedikdə yalnız bankın kassasında əyləşən işçiləri nəzərdə
tutmuram. Bank gün ərzində nə qədər dolların lazım olduğunu bilmir. Dollar
qurtardıqda onu xərc çəkib Mərkəzi Bankdan və ya digər bankdan alıb gətirməlidir.
Yarım gün satış olduqda banklar əlavə xərc çəkmədən işlərini tamamlayırlar. Banklar
günün birinci yarısında aldıqları qədər də dollar satırlar”.
Ə.Həsənov düşünür ki, əgər vaxt məhdudiyyəti dollar satışını azaltmaq
üçün edilirsə, o halda vaxta yox, satış miqdarına məhdudiyyət tətbiq edilərdi:
"Gün ərzində də satış olarsa, dollar alışında ciddi fərq olmayacaq. Onsuz da
kimə nə qədər dollar lazımdırsa, o qədər də ala bilir.
Xırda alışlar üçünsə kifayət qədər dollar var.
Vasif
Sfera.az
