Azərbaycanlılar niyə Süleymaninin ölümünə üzülürlər - FAKTLARA DİQQƏT
20:12 / 05.01.2020
1383
İranlı generalın "Neft daşları”na zərbə endirməklə bizi təhdid etdiyini unutmamışıq
Yeni il böyük bir hadisə ilə başladı - ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin Bağdadda endirdiyi hava zərbəsi nəticəsində İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) "Qüds” qanadının komandanı generalı Qasım Süleymani öldürüldü. Bu xəbər bütün dünyanı silkələdi və əlbəttə, cəmiyyətimizdən də bu xəbər yan keçmədi.
Qasım Süleymani İranın daxili və xaricində xüsusi əməliyyatlar həyata keçirən "Əl-Quds” xüsusi təyinatlılarının rəhbəri idi. Bu təşkilat yalnız sonradan İran Silahlı Qüvvələrinin rəsmi bir qanadı oldu və bundan əvvəl də yeni hökumətin maraqlarını qoruyan bir hərbi dəstə rolunu oynayırdı. O dövrdə Cənubi azərbaycanlılara edilən təzyiqlər, onların zülmü və etnik təmizlənməsi bu general tərəfindən həyata keçirilən və nəzarət edilən işlər siyahısında idi. Təbriz, xüsusi agentlərin diqqətlə hərəkət etdiyi, digər iranlıların diqqətini çəkməməyə çalışılan əməliyyatlardan ən çox zərər çəkən tərəf oldu.
Deməyə ehtiyac yoxdur ki, gördüyü bu işlər nəticəsində cənublu soydaşlarımız üçün ən çox nifrət edilən bir fiqura çevrildi. Dünən ölümü elan olunduqdan sonra Güney Azərbaycan Milli Oyanış Hərəkatının tərəfdarları bu xəbərdən məmnun olduqlarını dilə gətirdilər və hətta sevindilər.
Ancaq nəinki Cənubi, həm də Şimali Azərbaycan xüsusi agent Süleymaninin təsirlərini dəfələrlə hiss edib. 2000-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq, neft yataqlarının işlənməsi hesabına Xəzərin su sahəsi ilə əlaqədar Azərbaycanla İran arasındakı fikir ayrılıqları nəticəsində, "Neft daşları”na zərbə endirməklə təhdid etdiyi zamanı unutmamışıq. Ondan başqa heç kim bu sözlərin nəticələrini yaxşı anlamırdı və onun sözlərinin Azərbaycan üçün hansı məna kəsb edəcəyini özünə bir hesabat olaraq verdi. Türk qırıcılarının Xəzər dənizi üzərində etdiyi hava nümayişlərindən sonra heç bir yeni açıqlama verilmədi və üstəlik İran rəhbərliyi tərəfindən heç bir tədbir də görülmədi. Lakin Süleymaninin bu hərəkəti uzun müddət yaddaşlarda qaldı.
Onun Azərbaycan əleyhinə yönəlməsinin başqa bir göstəricisi Livandakı "Hizbullah” terror qruplaşmasının düşərgələrində muzdlu döyüşçülərin hazırlanması və onlar üçün təlimlərin keçirilməsi idi. Generalın komandanlığı ilə yerli ərəblərlə birlikdə çox sayda Suriya və Livan ermənisi hərbi təlimlərdə iştirak edirdi. Beləliklə, "Hizbullah”ın fəaliyyəti, dolayı yolla "Arabo" adı altında erməni batalyonunun döyüşdüyü Qarabağdakı müharibəyə təsir etdi.
"Hizbullah”ın yüksək vəzifəli şəxslərinin və İran rəhbərliyinin erməni muzdlularının nəyə hazırlaşdıqlarını bilməmələrinə inanmaq sadəlövhlükdür. Qarabağ müharibəsinin başlanğıcında SEPAH müharibələrin gedişatına təsir göstərməyə və münaqişəni öz sərhədlərindən uzaqlaşdırmaq üçün Azərbaycana yardım göstərməyə çalışırdısa, Süleymani çox açıq şəkildə bildirdi ki, Azərbaycan İranın köməyinə inanmamalıdır.
Əlbəttə ki, şiə adı altında İran amilinin təsirini təbliğ edən və yayan şəxs təkbaşına hərəkət etməyib, yuxarıdan verilmiş xüsusi tapşırıqları da həyata keçirib. Ancaq İranda nüfuzlu bir şəxs olaraq "Hizbullah” və HAMAS ilə fəal əməkdaşlığı seçdi və bölgədəki əməliyyatlarla əlaqədar siyasi etiqadından və maraqlarından bəhs edən regional müharibələr üçün İranda varlığını tapmağa çalışdı.
Məsələn, bir vaxtlar Süleymani qorxaqlıq göstərən və İranda kortəbii şəkildə baş verən qiyamın qarşısını dərhal almağa çalışmayan Prezident Məhəmməd Hatəmiyə xəbərdarlıq etdi. Tehranda 1999-cu ildə mollaların gücünə qarşı keçirilən tələbə etirazlarından söhbət gedir. Göründüyü kimi, Süleymani hər şeyi silah gücünə həll etməyə o qədər alışmışdı ki, həddindən artıq ləngimənin həqiqətən Hatəminin devrilməsinə və şəxsi karyera planlarının çökməsinə səbəb ola biləcəyinə inanırdı.
Bir sözlə, general Süleymanidən istənilən vaxt istənilən hər şey gözləmək olardı. Onun bölgədəki hərbi əməliyyatları, hətta əfqanlar, iraqlılar və suriyalılar tərəfindən birmənalı qarşılanmadı. Onun üçün, kəskin qarışıqlıq dövründə İranın qonşu dövlətlərin ərazisinə hücumuna nail olmaq prioritet idi. Bunu isə bəyənənlər çox azdır.
İndi yenidən Azərbaycana qayıdaq və onun ölümündən sonra insanlarda yaranan reaksiyalara diqqət ayıraq. Burada heç nədən xəbəri olmayan insanlar dərhal onu amerikalıların əlində şəhid olanların sırasına aid etməklə tələsik fikir bildirdilər. Onun fəaliyyətinə İranın mövqeyindən nəzər yetirməyə başladılar, çünki o, İŞİD-ə qarşı vuruşduğu və Suriyada Bəşər Əsədə bağlı qüvvələri müdafiə etdiyi üçün hər halda şərəf və hörmətə layiq hesab edilirdi.
Lakin burada belə bir fikir meydana gəlir ki, terror şəbəkəsini dəstəkləyən bir insanın digərinə qarşı mübarizə aparması necə ola bilər? İraqlılar onun ölümünə seviniblərsə, o, necə İraqda sülh yarada bilərdi? Belə çıxır ki, burada hər şey tamamilə qeyri-müəyyəndir. Generalın əhali tərəfindən dəstəklənməsi üçün İslam faktoru güclü rol oynadı və bu rolu oynamaqda da davam edir. Hətta onun ölümünə görə üzülən ermənilərin fotoşəkilləri və sosial şəbəkədəki, mediadakı başsağlıqları bu amilə təsir etmədi. Çoxları onu müsəlman bir döyüşçü hesab edərək bizimlə bərabər tutdu.
Bir vaxtlar Cəlil Məmmədquluzadə öz feyletonunda azərbaycanlı axundla erməni keşiş arasındakı fərqə dair dəqiq qiymət vermişdi. Axundun timsalında din amilinin milli ideya və milli kimlikdən üstün olduğunu görürük. Millətindən və etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, bu faktor İslamı qəbul edən insanları birləşdirmək üçündür. Ən pisi odur ki, bu, axundu diqqətlə dinləyən uşaqların beyninə yeridilir. Məmmədquluzadə bunun çox təhlükəli ola biləcəyini və gələcəkdə özünün və başqalarının zehnini təhdid edə biləcəyini yazır. Acınacaqlı haldır ki, bu gün də milli maraqlara laqeyd yanaşmanı müşahidə edə bilirik…
Nilufər Əmirova
Mənbə: Ayna.az
