“Azərbaycan regionun hesablaşılacaq gücünə, beynəlxalq birliyin etibarlı tərəfdaşına çevrilib” - RƏYLƏR
11:04 / 06.08.2021
1260
Azərbaycanın
müstəqil xarici siyasət kursunun müəyyən edilməsində beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq
və nüfuzlu qurumların üzvü olmaq zəruri məsələlərdən biri olub. Hazırda ölkəmizin
dünya birliyinin üzvünə çevrilməsi məhz bu istiqamətdə atılan addımların nəticəsidir.
Milli Məclisin
deputatı Bəhruz Məhərrəmov Sfera.az-a
açıqlamasında deyib ki, Vətən müharibəsi bütün sahələrdə olduğu kimi Azərbaycanın
dünya birliyinə inteqrasiya prosesində də yeni bir mərhələ başlatdı:
İkincisi, Azərbaycanın Qoşulmama hərəkatına sədrliyi
dövrü çox ağır və mürəkkəb tarixi siyasi şəraitə təsadüf edib. Azərbaycan hərəkat
tarixində ilk dəfə üzv dövlətləri qlobal təhlükəsizlik naminə eyni missiya
uğrunda birləşdirə bildi. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Qoşulmama
hərəkatının yüksək tərəfləri olan dövlətlər əvvəlcə koronavirusla mübarizədə birgə
ciddi səy ortaya qoydular. Məsələ BMT Baş Assambleyasının Xüsusi sessiyası səviyyəsinə
qaldırıldı, daha sonra İnsan hüquqları şurasında vaksinlərin ədalətli bölgüsü
ilə bağlı çox cəsarətli bir hüquqi aktın qəbuluna nail olundu.
Azərbaycan pandemiya dövründə müasir qlobal
sosial məsuliyyət nümunəsi ortaya qoydu. Ən çətin dönəmlərdə 30-dan artıq dövlətə
maliyyə yardım etməklə isə rəsmi Bakı özünü beynəlxalq birliyin etibarlı tərəfdaşlarından
biri və bəşəri dəyərləri hər şeydən üstün tutan yüksək tərəf kimi bir daha təsdiqlədi”.
"Artıq Azərbaycana qlobal təşəbbüskar kimi
baxılmağa başlandı. Xüsusən də hücum diplomatiyası, ardınca hücum siyasəti
doktrinasını elan etdikdən sonra nüfuz və çəkisinin artması fonunda əminliklə
demək olar ki, Azərbaycan beynəlxlaq inteqrasiya proseslərində özü vasitəçidir
və inteqrə olunan yox, inteqrə edən güclərdən biridir. Azərbaycanın mövcud
imkanları qonşuları, xüsusən də Ermənistan üçün də bir fürsətdir, illərdir
dalanda çürüməkdə olan erməni xalqı məhz Azərbaycanın açdığı imkanlar sayəsində beynəlxalq
birliyin tam hüquqlu üzvü ola, imkan və fürsətlərdən yararlana bilər. Lakin, təəssüflər
olsun ki, hələ də bu toplum zərərli ideologiyadan qurtulmur, yaranmış həyati
əhəmiyyətli xilas şansını düzgün qiymətləndirə bilmir”.
Milli Məclisin
deputatı Kamilə Əliyeva isə saytımıza açıqlamasında qeyd edib ki, prezident İlham Əliyevin müdrik, qətiyyətli və
düşünülmüş xarici siyasəti nəticəsində beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın nüfuzu
durmadan artır:
"Təsadüfi deyil ki, bu gün ölkəmiz dünyada gedən
istər siyasi, istərsə də iqtisadi
proseslərdə fəal iştirak edir. 2018-ci ildən Azərbaycan BMT-dən sonra dünyanın
ikinci böyük təşkilatı olan Qoşulmama Hərəkatına uğurla sədrlik edir. Ölkəmizin
bu quruma sədrliyi ilə Qoşulmama Hərəkatının nüfuzu da artmış oldu. Qoşulmama Hərəkatı
adından İlham Əliyev BMT-nin xüsusi sessiyasının çağırılması təşəbbüsünü irəli
sürdü. BMT-nin 150 üzv dövləti tərəfindən sessiyanın çağırılması müsbət
qarşılandı. Bu, eyni zamanda prezident İlham Əliyevin dünya liderləri arasında
böyük nüfuza malik olmasından xəbər verir. Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına
verdiyi böyük töhfələri nəzərə alaraq, üzv dövlətləri yekdilliklə Azərbaycanın
quruma sədrlik müddətinin daha bir il uzadılması barədə qərar qəbul etdilər.
Bu ilin əvvəlindən Cənub Qaz Kəməri vasitəsilə
Azərbaycanın təbii qazı Avropaya ixrac edilməyə başladı. İlkin olaraq Azərbaycan
qazı İtaliya, Yunanıstan və Bolqarıstana
ixrac olundu və gələcəkdə ixrac olunacaq təbii qazın həcmi artırılacaq. Bununla
da Azərbaycan bu gün Avropanın da enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır. Avropa
İttifaqı ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq yeni mərhələyə qədəm qoyub. Bu
yaxınlarda Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin Azərbaycana səfəri
zamanı söylədikləri bunu deməyə əsas verir. Avropa İttifaqı Azərbaycanla təkcə
enerji sahəsində deyil, bir sıra digər böyük layihələrdə də əməkdaşlıq etməyə hazır
olduqlarını bildirib”.
Müsahibimiz
həmçinin Azərbaycanın ÜST ilə də sıx əməkdaşlıq etdiyini deyib:
"Dünyanı cənginə almış koronavirus xəstəliyi
ilə əlaqədar Azərbaycan ÜST-ə 10 milyon ABŞ dolları ianə etmiş, 30-dan çox dövlətə
yardım göstərmişdir. Bu yaxınlarda ölkəmiz Özbəkistan və Qırğızıstana
koronavirusa qarşı vaksin hədiyyə etmişdir. Bu addımlar Azərbaycanın dünyada həm
də humanitar bir ölkə olduğunu sübut edir. Şəksiz qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan regionda istər siyasi, istərsə də
iqtisadi cəhətdən güclü bir dövlətə çevrilib. 44 günlük Vətən Müharibəsindəki zəfərimizdən
sonra Azərbaycan regionda yeni reallıqlar yaratmış oldu. Azərbaycan, Rusiya və
Ermənistan respublikaları tərəfindən imzalanmış 10 noyabr bəyannaməsinin müddəaları
Ermənistan tərəfindən də icra edildikdən sonra regionda yeni iqtisadi əlaqələr
yaranacaq. Bu gün bütün dünyanın da qəbul etdiyi Zəngəzur dəhlizinin açılması
ilə regionda yerləşən Ermənistan da daxil olmaqla altı dövlət arasında quru
yolla əlaqələr bərpa olunar və bu ölkələrin iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf edər.
Bununla da dünyada yeni bir iqtisadi mərkəzin yaranması labüdləşər.
Azərbaycan eyni zamanda Bakı-Tbilisi-Qars dəmir
yolu xətti çəkilişinin təşəbbüskarı olub. Bu dəmir yolu istifadəyə verildikdən
sonra Azərbaycandan keçməklə Şərq-Qərb magistral xətti ilə dövlətlərarası yük
daşımaları həyata keçirilir. Azərbaycan Şimal-Cənub, Şərq-Qərb iqtisadi əlaqələrinin
mərkəzinə çevrilməkdədir. Azərbaycanın bu cür inkişafı və güclənməsi bəzi xarici qüvvələri və onların maliyələşdirdiyi
bəzi daxili ünsürləri çox narahat edir. Daxildəki bu "siyasətçilərin"
ürəyində heç zaman vətənə, dövlətə, xalqa sevgi olmayıb. Onlar hər zaman öz şəxsi
mənafelərini, ciblərini güdüblər. Bu gün Azərbaycan prezident İlham Əliyevin
başçılığı altında istər regionda, istərsə
də dünyada söz sahibi olan bir ölkəyə çevrilməkdədir”.
Politoloq
Samir Hümbətov isə saytımıza açıqlamasında Azərbaycanın dünya birliyinə
inteqrasiya prosesini təhlil edərkən bir neçə məsələyə xüsusi diqqət yetirməli
olduğumuzu deyib:
"Hesab edirəm ki, inteqrasiya dövrünü iki mərhələyə
bölə bilərik: Müstəqilliyin ilk illərindən 27 sentyabr 2020-ci ilə qədər və
ondan sonrakı mərhələ. Birinci mərhələyə baxsaq, müstəqilliyin ilk illərində Azərbaycan
dünya birliyinə o qədər inteqrasiya olmasa da, 90-cı illərin sonu, 2000-ci illərin
əvvəllərindən başlayaraq sürətlə dünya birliyinə inteqrasiya etməyə başladı,
Avropa Şurasına üzv oldu, NATO ilə tərəfdaşlıq proqramı çərçivəsində əməkdaşlığını
genişləndirdi. 90-cı illərin sonu, 2000-ci illərin əvvəllərində GUAM-a üzv
oldu, eyni zamanda Azərbaycanın əməkdaşlıq etdiyi təşkilatlar sırasında İslam
Əməkdaşlığı Təşkilatı və digərləri var, siyahını çoxaltmaq olar. Azərbaycan hətta
2012-2013-cü illərdə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçildi.
Bütün bunların hamısı atılan addımların uğurlu və məntiqli nəticəsidir.
Təbii ki, 27 sentyabr 2020-ci ilə qədərki
dövrdə Azərbaycan üçün problemi olan Qarabağ məsələsinin həll olunmaması bizim
dünya birliyinə inteqrasiya prosesimizi ləngidirdi. İkinci Qarabağ savaşı və
ondan sonrakı mərhələdə isə artıq yeni dövr başladı. Azərbaycanın həm dünya
birliyi, həm də region ölkələri tərəfindən əsas oyunçu dövlətə çevrilməsi və
regionda baş verən proseslərin əsas iştirakçısı olması qəbul edildi. İndiki mərhələdə
Azərbaycan regionın əsas söz sahiblərindən biridir, burada baş verən proseslərin
birbaşa iştirakçısıdır. Bu konteksdən məsələyə yanaşsaq, biz Azərbaycanın
xarici siyasətində uğurlu bir yolun tutulduğunu görə bilərik. Eyni zamanda bölgədə
İkinci Qarabağ savaşına qədər Azərbaycanın tərəfində durmayan dövlətlər belə artıq bizimlə
hesablaşmağa, istəklərimizi qəbul etməyə məcbur olur”.
Politoloqun
sözlərinə görə, 10 noyabr 2020-ci ildə üçtərəfli formatda imzalanmış bəyannamənin
şərtlərinə uyğun olaraq, Azərbaycan ərazilərinin azad edilməsi bundan sonrakı mərhələdə
yeni dövrün başlanğıcı olub:
"Yaxın zamanlarda Zəngəzur dəhlizinin açılması
həmçinin Azərbaycanın dünya siyasətinə tam şəkildə inteqrasiyasına kömək
olacaq. Məhz Çinin "Bir kəmər, bir yol” layihəsi də bunun tərkib hissəsidir. Bu
gün ABŞ, Qərbi Avropa dövlərinin Azərbaycana olan marağının da kökündə bizim
artıq dünya iqtisadi, siyasi birliyinə daha rahat və əlverişli şəkildə təsir
etmək imkanları dayanır. Azərbaycan həm də enerji daşıyıcılarının daha çox təminatçısı
olan ölkələrdən biridir. Xəzər dənizi karbohidrogen yatağı ilə daha çox zəngindir,
bu baxımdan ölkəmizə böyük maraq var. ABŞ, Asiya ölkələri, Çin, Hindistan, eyni
zamanda Rusiyanın, Türkiyənin marağı kifayət qədərdir. Azərbaycan bir növ
xarici siyasətdə balans yaratmağa çalışır. Artıq hesab edirəm ki, bunu bacarıb.
Ölkəmiz regionda stabilliyin yaranmasının tərəfdarıdır və fikrimcə, bu məsələlərdə
dövlət rəhbərinin atdığı xarici siyasi gedişlər özünün məntiqi davamı kimi bəhrəsini
verə bilər. Təbii ki, bəzi problemlər də mövcuddur. Yaxın zamanlarda atılacaq
addımların özü də nəticə etibarilə Azərbaycanı beynəlxalq birliklə çoxtərəfli
siyasi, iqtisadi, təhülkəsizlik sahəsində əməkdaşlığını genişləndirməyə imkan
verəcək və Azərbaycan yaxın gələcəkdə dünya birliyi ilə daha sıx və dərin
iqtisadi, siyasi inteqrasiya şəraitində ola biləcək”.
Qeyd: Material Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır.
Günay Rəsulqızı
Sfera.az