2020 AccessBank üçün mənfəət ilidir - MÜSAHİBƏ
13:40 / 25.11.2019
2750
Baxmayaraq ki, AccessBank üçüncü rübü zərərlə başa vurub, bankın əsas maliyyə göstəriciləri
stabil artım nümayiş etdirir. Üstəlik, əmanətlərini AccessBank-a etibar edənlərin sayı
günbəgün artır. Bankın menecmenti hesab edir ki, hər şey plan üzrə gedir. Hətta kredit
portfelinin sağlamlaşdırılması templəri də bank rəhbərliyini sevindirir. Məhz bu məsələlər və
digər planlar barədə AccessBank-ın İdarə Heyəti sədrinin birinci müavini Yevgeniya Qaşikulina
ilə söhbətləşdik:
Yevgeniya xanım, üçüncü rübə yekun vurarkən bank açıqladığı press-relizdə qeyd edib ki, əsas
maliyyə göstəriciləri artım nümayiş etdirir. Bu artım tempi bankın rəhbərliyini qane edirmi?
Bu suala obyektiv cavab vermək üçün biz biznes planla və ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisə
aparmalıyıq. Biznes planla müqayisə aparsaq, bizim əməliyyat göstəricilərimiz
proqnozlaşdırdığımız rəqəmlərdən xeyli yüksəkdir. Belə ki, depozit portfelinin həcmi
planlaşdırıldığından 133 milyon manat, kredit portfeli isə 35 milyon manat çoxdur. Sırf maliyyə
indikatorlarına nəzər salsaq və onları ötən ilin müvafiq dövrü ilə qarşılaşdırsaq görərik ki, faiz
gəlirlərimiz 50% artaraq proqnozlaşdırılan rəqəmləri üstələyib. Ehtiyatın yaradılması üçün
ayırmalara qədər əməliyyat mənfəəti ötən ilin göstəricisindən 2 dəfə çoxdur ki, bu da
planlarımıza uyğundur. Buna əsaslanaraq deyə bilərəm ki, bankın əməliyyat fəaliyyətinin
effektivliyi bizim gözlənti və planlarımıza uyğundur.
O zaman bankın zərərini nə ilə əsaslandıra bilərsiniz?
Heç kəs üçün sirr deyil ki, manatın devalvasiyası digər banklar kimi AccessBank-a da ciddi təsir
etdi. Zərər də məhz bunun nəticəsində formalaşdı. Bankın müştərilərinin əksəriyyəti kiçik, orta
və iri sahibkar və ya başqa sözlə, krediti dollarla götürənlər idi. Şübhəsiz ki, devalvasiyadan
sonra onların bir çoxu kreditlərinin ödənişi zamanı çətinliklə üzləşdi. Müvafiq olaraq, bank
kreditlər üzrə potensial itkilərlə bağlı ehtiyat yaratmaq məcburiyyətində idi və söhbət ciddi
məbləğdən gedirdi. Həmin dövrdə bankda mövcud olan kapitalın hesabına bunu etmək real
deyildi. Buna görə, beynəlxalq maliyyə institutlarından ibarət AccessBank-ın cari kreditorları öz
kreditlərini kapitala konvertasiya etmək barədə qərar qəbul etdilər və bunun nəticəsində bankın
nizamnamə kapitalı 120 milyon manat artdı. Bu qərar sayəsində kreditlər üzrə zəruri ehtiyatlar
yaradıldı. Söhbət təxminən 90 milyon manatdan gedirdi və bu məbləğ bankın hesabatında
fevral-aprel ayları ərzində kreditlər üzrə mümkün zərərlərin ödənilməsi üçün məqsədli
ehtiyatlarda göstərildi. Məntiqlidir ki, 2019-cu il ərzində bank bu zərəri bağlaya bilməyəcək və
prinsipcə, bu, bizim planlarımıza daxil olan məsələdir. Biznes plana əsasən, kapitallaşmanın baş
tutduğu il ərzində bankın zərəri təxminən 100 milyon manat təşkil edəcək. Təkrar edim ki,
maliyyə nəticələrinə təsir göstərən əsas amil kreditlər üzrə ehtiyatların yaradılmasıdır və
inanırıq ki, həmin kreditlərin qaytarılması hesabına ehtiyatların həcmi də azalacaq. Biz həmin
müştərilərlə aktiv və konstruktiv şəkildə işləyirik, borclar qaytarılır. Uzunmüddətli perspektivdə
həmin vəsaitlər banka gəlir formasında geri dönəcək, lakin bu bir qədər zaman tələb edən
prosesdir. Əlavə olaraq qeyd etmək istərdim ki, zəruri ehtiyatlar yaradıldığı üçün gələcəkdə
kapitalımız üçün heç bir təhlükə yoxdur. AccessBank 2020-ci ildə birmənalı şəkildə mənfəətə
çıxacaq.
Siz qeyd etdiniz ki, bankın menecmentinin proqnozları özünü doğruldur və hər şey plan üzrə
gedir. İlin əvvəlində bu proqnozlar səhmdarlara həddən artıq optimistik görünmürdü?
Bankın bu dərəcədə ciddi kapitallaşması qərarı həqiqətən səhmdarlarımız üçün heç də asan
deyildi. Lakin proqnozlar özünü doğruldur və buna bir neçə amil təsir edir. Birincisi, biznes aktiv
şəkildə inkişaf edir. Etiraf edim ki, bu proses hətta proqnozlaşdırdığımızdan da sürətlə gedir.
Digər tərəfdən, banka etimad günbəgün artır. Biz 2020-ci ilə böyük optimizmlə baxırıq. Bunun
üçün 2019-cu il ərzində yaxşı fundament qurulub. Mən biznesin, risk menecmentin yenidən
təşkil olunması, müştərilərə xidmət prosesinin və prosedurunun asanlaşdırılması, "back office"
əməliyyatlarının mərkəzləşdirilməsi və digər bu kimi amilləri nəzərdə tuturam. Səhmdarlarımız
sayəsində biz ilkin mərhələdə gəlirli olmayan, lakin 2020-2021-ci illərdə gəlir gətirəcək
layihələrin həyata keçirilməsinə start verdik.
Qayıdaq kredit portfelinin sağlamlaşdırılmasına. Hazırda qeyri-işlək kreditlərin ümumi
portfeldə payı nə qədərdir?
Bank daxilində biz iki portfeli nəzərdən keçiririk - "köhnə" və "böhrandan sonrakı". Gəlin,
pozitivdən başlayaq. "Böhrandan sonrakı" portfeldə 30 gündən çox gecikmədə olan kreditlərin
payı cəmi 0.3% təşkil edir. Başqa sözlə, söhbət kifayət qədər keyfiyyətli portfeldən gedir.
"Köhnə", yəni devalvasiya nəticəsində zərər görmüş portfel isə elə bir mərhələdədir ki, pozitiv
dinamikanın əldə olunması üçün intensiv iş tələb edir. Onu da qeyd etmək istərdim ki, ilin
əvvəlinə qeyri-işlək (90 gündən çox gecikmədə olan) kreditlərin ümumi portfeldə payı 25% təşkil
edirdi ki, o, tamamilə "köhnə" portfel hesabına formalaşmışdı. Plana əsasən, ilin sonuna bu
göstərici 15%-ə enməlidir. Biz buna olduqca optimistik yanaşırıq. Yeri gəlmişkən, 2019-cu il bu
mənada bir sıra pozitiv məqamlarla yadda qaldı ki, onlar daxili və kənar amillərlə əlaqəlidir.
Kənar amillərdən söz açsaq, ölkə başçısı İlham Əliyev tərəfindən imzalanan "Fiziki şəxslərin
problemli kreditlərinin həlli ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında" fərmana toxunmaq lazımdır.
Məhz bunun nəticəsində bank ehtiyatlarının bir hissəsini bərpa edə, borcalanlar isə öz maddi
durumunu yaxşılaşdıra bildi. Daxili amilə də toxunmaq istərdim. Belə ki, müştərilərlə sistemli iş
və qərarların qəbulu zamanı çeviklik nəticəsində problemli kreditlərin qaytarılması prosesi
gözləntilərimizi üstələdi.
Bəs bankın zərərlə işləməsi depozit axınına səbəb oldumu?
Əksinə, biz pozitiv dinamika müşahidə edirik. Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, bank hətta formal
kapitallaşmayadək böyüməyə başladı. Üstəlik, həmin dövrdə Əmanətlərin Sığortalanması Fondu
elan etdi ki, əmanətlərin tam sığortalanmasını bir il də uzadır. Bununla yanaşı, AccessBank-ın
xidmət keyfiyyəti də öz rolunu oynadı. Zərərin 90%-i cari ilin birinci yarısında qeydə alınıb. Buna
baxmayaraq, sonrakı 6 ay ərzində AccessBank-ın depozit portfeli böyüməyə davam etdi. Bu isə
bir daha sübut edir ki, müştərilərimiz AccessBank-a tam etibar edir.
AccessBank özünü biznesin dostu kimi təqdim edir. Bununla yanaşı, bankın rəhbəri Anar
Həsənov qeyd edib ki, AccessBank-ı maliyyə tərəfdaşı kimi seçən müştərilərin sayı durmadan
artır. Maraqlıdır ki, bir müddət əvvəl hökumətin iqtisadi blokunun nümayəndələrinin iştirakı
ilə keçirilən müşavirədə prezident biznes kreditləşməsinin vacibliyini vurğuladı. Bu çağırış
sizin planlarınıza və kredit portfelinin strukturuna təsir edəcəkmi?
Məsələ burasındadır ki, biznes, o cümlədən aqro kreditləşmə AccessBank-ın "qanın"dadır.
Dediklərimi rəqəmlərlə əsaslandıra bilərəm - portfelimizin 95%-i biznes kreditlərinin payına
düşür. Prezidentin çağırışı bir daha onu təsdiqləyir ki, AccessBank düzgün yoldadır. Biz ölkənin
aktiv tələbatı üzərində fokuslanmışıq və səhmdarlarımız bu fokusu yekdilliklə dəstəkləyir. Bir çox
ölkələrdə kiçik biznes iqtisadi artımın katalizatoru rolunu oynayır. Biz rolumuzu yalnız
rəqəmlərdə görmürük, eyni zamanda öz sosial məsuliyyətimizi dərk edirik. Hazırda
mikrokreditləşmə bazarında AccessBank-ın payı 50%-dən çoxdur. Bizim baxışımız ondan
ibarətdir ki, mikro və kiçik bizneslə aparılan aktiv iş hesabına AccessBank bu seqmentdə lider
mövqeyini qorumağa davam edəcək. Hesab edirəm ki, portfeldəki artımın 65%-nin regionların
payına düşməsi isə bizim üçün əlavə pozitiv amildir.
Prezidentin çağırışına tənzimləyici də dəstək verdi və istehlak kreditləşməsinə bəzi
məhdudiyyətlər tətbiq etdi. Başqa sözlə, biznes kretiləşməsi bazarında rəqabət güclənəcək.
Razılaşın ki, artan rəqabət şəraitində AccessBank-a çətin olacaq. Bank bunun öhdəsindən
necə gələ bilər?
Birincisi, AccessBank-ın portfelinin strukturunda istehlak kreditlərinin payı o qədər də böyük
deyil. İkincisi, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının yeni qaydalarında qeyd edildiyi kimi, biz
istehlak kreditlərini uzun müddətə vermirik. AccessBank istehlak kreditlərini maksimum 3 ilə
verir. Bundan savayı, bizim müştərinin tarixçəsi ilə bağlı daxili, kifayət qədər ciddi tələblərimiz
var. Etiraf etməliyik ki, bizim üçün istehlak kreditləşməsi fiziki şəxslərə göstərdiyimiz kompleks
xidmətlərin bir hissəsidir, üstəlik, bu növ kreditlər hər zaman əmanətçilərimiz üçün əlavə
məhsul olaraq qalacaq.
Rəqabətə gəlincə, bu amil hər zaman ümumilikdə bazarın inkişafına müsbət təsir edir. Xüsusilə
qeyd etmək istərdim ki, bundan ən çox istehlakçılar udur. Sağlam rəqabət bazarın yeni və daha
keyfiyyətli bir mərhələyə çıxmasına səbəb olur. Biz bütün banklara hörmətlə yanaşırıq və
rəqabətdən qorxmuruq, çünki bizim çox dəqiq və ixtisaslaşmış fokusumuz mövcuddur və biz bu
istiqamətdə işləməyə davam edəcəyik. AccessBank ona nail olmaq istəyir ki, müştərilərimiz
bizimlə işləməkdən zövq alsın və bunun üçün mütəmadi olaraq prosedurları və məhsulları daha
əlçatan və asan edəcəyik, xidmət səviyyəsini artıracağıq, istehlakçılarla müxtəlif kommunikasiya
kanallarını inkişaf etdirəcəyik. Ümumilikdə, məqsədimiz ondan ibarətdir ki, müştərilərimiz
özünü bizimlə daha rahat hiss etsin. Bank müştəri üçün formal, bürokratik bir təşkilat olmalı
deyil, əksinə, o əmin olmalıdır ki, burada onu hər cür dəstək göstərə biləcək tərəfdaşlar gözləyir.
Söhbət həm biznes, həm də pərakəndə seqmentlərdən gedir.
Qarşıya qoyulan hədəflərə nail olmaq üçün kompleks yanaşma lazımdır. Bunu nəzərə alaraq,
bankın Müşahidə Şurası tərəfindən bir sıra strateji məqsədlər təsdiqlənib ki, onların arasında
mikro və kiçik biznes sahəsində lider mövqeyin qorunması, risklərin effektiv idarəolunması,
əməliyyat effektivliyinin artırılması, əməkdaşlarımızın yüksək peşəkarlıq səviyyəsinin və
mükəmməl xidmət səviyyəsinin təmin olunması üçün yatırımın edilməsini qeyd edə bilərəm.
Beynəlxalq maliyyə institutlarından ibarət səhmdarlarımız bizim qarşımızda əsas məqsəd kimi
"triple bottom line" ("üç meyar") konsepsiyasına əsasən işləməyi qoyub. Başqa sözlə,
AccessBank yalnız maliyyə göstəricilərini deyil, eyni zamanda sosial və ekoloji nəticələrini də
nəzərə alaraq biznesini qurur. Anladığınız kimi, biz məsuliyyətli kreditləşməni aktiv şəkildə
inkişaf etdirməyi, əhalinin daha da böyük hissəsinin maliyyə sektoruna cəlb olunmasına, bankın
ətraf mühitə müsbət təsirinin gücləndirilməsinə çalışacağıq.
Gələn illə bağlı kifayət qədər ambisiyalı planlarınız var. Bunun fonunda bank filial şəbəkəsini
genişləndirəcəkmi?
Hələlik biz filial şəbəkəsinin genişləndirilməsi barədə düşünmürük, lakin, böyük ehtimalla, biz
relokasiyanı (yerin dəyişməsi) nəzərdən keçirəcəyik. Həmçinin, biz filialların konseptinin
dəyişdirilməsi üzərində işləyəcəyik. Bundan başqa, bank bütün distant kanallarını inkişaf etdirir
və bu proses davam edəcək. AccessBank-ın qarşısında duran əsas məqsədlərdən biri də internet
və mobil bankçılığın inkişaf etdirilməsidir. Biz onlayn kanallar vasitəsilə satışları xeyli artırmağı
hədəfləyirik. Bank müştərilərlə kommunikasiyanı gücləndirmək niyyətindədir və bunun üçün
ayrıca fokus qrupların yaradılması, sorğuların keçirilməsi, müştəri məmnuniyyətinin ölçülməsi
və s. planlaşdırılır. AccessBank-ın planlarına həm də 24/7 zonalarının genişləndirilməsi, əsas
biznes proseslərinin avtomatlaşdırılması, mobil və internet bankçılığın yenilənməsi, məhsulların
və xidmətlərin təkmilləşdirilməsi də daxildir.
Layihələrimiz çox olsa da, məqsədimiz birdir - müştəri məmnuniyyətinin və loyallığının
artırılması. Biz hər gün və istənilən səviyyədə əlimizdən gələni edəcəyik ki, müştərilərimiz bizim
qayğımızı, diqqətimizi və dəstəyimizi hiss etsin.
