Dünyada yaşanan iqtisadi böhran bir çox şirkətlərin maliyyə vəziyyətinə mənfi təsir göstərib. Hətta dünyanın nəhəng şirkətləri xərclərini azaldacaqlarını və işçilərini ixtisar edəcəklərini bildiriblər. Belə ki, martın ortalarında ən iri neft şirkətlərindən olan "Exxon Mobil" və "Royal Dutch Shell" xərclərini 50 mlrd. ABŞ dollarına yaxın azaldacaqlarını bəyan etdi. ABŞ-ın "Chevron" neft şirkəti hazırda davam edən restrukturizasiya çərçivəsində işçilərinin 10-15%-ni ixtisar edəcəyini də elan edib.

Nüfuzlu konsaltinq şirkəti olan "Rystad Energy"nin proqnozuna əsasən, neft sektorunda çalışanların 21%-i və ya milyondan çox işçi ixtisar olunacaq. Dünyanın ən iri neft-servis şirkətləri olan "Schlumberger" və "Halliburton" ixtisarlarla bağlı planlarını açıqladı. "Halliburton" bu ilin əvvəlindən dünya üzrə bütün bölmələrində çalışan 5 mindən çox işçisi ilə yolları ayırıb.

Bəs Azərbaycanda vəziyyət necədir? Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ixtisarlar həyata keçirə bilərmi?

"APA-Economics"in məlumatına görə, Milli Məclisin deputatı Azər Badamov bildirib ki, dünya bazarında neftin qiymətinin kəskin aşağı düşməsi neft hasil edən şirkətlərin maliyyə-iqtisadi vəziyyətinə mənfi təsir göstərib.

"Neft istehsal olunan sahələrdə çoxlu saydaişçi çalışır, əməkhaqqı alır, onların maddi vəziyyəti təmin olunur. Neftin qiymətinin aşağı düşməsi o işçilərin əməkhaqlarının ödənilməsində müəyyən çətinliklər yarada bilər. Amma dövlətimizhəmişə sosial-siyasəti hər şeydən üstün tutur və vətəndaşların rifahının yaxşılaşması istiqamətində işlər görülməsinə çalışır. Həm neftin qiymətinin aşağı düşməsi, həm pandemiyanın dünyanın gündəmini zəbt etməsi bizi bir çox problemlərlə üzləşdirir. O cümlədən iş yerlərinin ixtisar olunması, işçilərin işdə azad olunması və digər məsələlər. Dövlət başçısı qeyd edir ki, pandemiya dövründə hər sahədəiş yerləri saxlanılmalıdır və saxlanılması istiqamətdə həm özəl, həm də dövlət sektoruna öz tövsiyəsini verib.

Düşünürəm ki, SOCAR-da da nə qədər optimallaşdırma olsa da iş yerlərinin azaldılması istiqamətində siyasət hələ ki, gündəmdə deyil", - deyə deputat qeyd edib.

Bununla belə o bildirib ki, neftin qiyməti nə qədər ki aşağıdır bu, müəyyən qədər düşündürməyə əsas verir: "Bu günlərdə SOCAR prezidentinin bir sərəncamı var idi. Orada SOCAR-da çalışan mütəxəssislərə verilən əlavə ödənişlərin, yəni peşəkarlığa görə verilən ödənişlərin 50% azaldılması nəzərdə tutulurdu. Bu da SOCAR-ın gəlirlərinin azalması ilə birbaşa bağlı məsələdir. Şirkətin gəlirləri azaldıqca, əlavə ödənişlər azaldılacaq. SOCAR-ın rentabelli olmayan sahələri var. Bu sahələrdə optimallaşdırma aparılıb, onların fəaliyyəti müvəqqəti dayandırılaraq orada çalışanlar digər sahələrə istiqamətləndirilə bilər".