Dəmirəl, Puşkin, “AST Telman”, Hacı Zeynalabdin - TANINMIŞ MASONLAR
00:29 / 05.05.2018
31472
Masonlar
haqda çox yazılıb. "Azad bənna”, "üçbucaq” və sair mason simvollarını hətta uşaqlar da tanıyır.
Bu qədər məlumatın olmasına baxmayaraq yenə də onların üstündən sirr dumanı götürülmür. Tanınmış masonlar çoxdur.
Rus masonlar
Rus ədəbiyyatının
ən ünlü simalarından olan Nikolay Karamzinə həyatda ən böyük dəstəyi məşhur mason Turgenev göstərmişdi.
Qribayedov 1828-ci ilin avqustunda özünün yol xatirələrində "bədbəxt həmvətənlərinin, yəni ermənilərin yolunda başını qoymağa hazır olduğunu” yazmışdı. Tiflisdəki mənzili erməni bazarında yerləşən, erməni general Mədətovla dostluq edən Qirbayedov ömrünün son iki ilində 30-dan artıq erməni ilə yaxın təmasda olmuş, müsəlman əhaliyə qarşı müxtəlif planlar hazırlamışdı. 30 yanvar (11 fevral) 1829-cu ildə yazıçı Tehranda öldürülür.
Azərbaycanlı masonlar
Şübhəsiz ki, Azərbaycanda masonluq hələ 19-cu əsrin sonlarından mövcuddur.
"İndi
isə gələk Cahangir Əsgərovun məsələsinə. Onunla bağlı məlumat verən mötəbər mənbələr
iddia edir ki, «AZAL» şefi birbaşa olaraq Azərbaycan mason lojalarından birinin
rəhbəridir. Və onun bu şəbəkədə əsas himayədarı kimi "AST Telman”ın (Telman
İsmayılov) adı çəkilməkdədir. Mənbələr idida edir ki, həm də yaxın dost olan bu
iki şəxs Azərbaycanda ilk olaraq masonçuluğun təşkilatlanmasına və şəbəkələşməsinə
dəstək verən simalardır"
İlqar Atabəyli
Sfera.az
Bu qədər məlumatın olmasına baxmayaraq yenə də onların üstündən sirr dumanı götürülmür. Tanınmış masonlar çoxdur.
Ən
tanınmışlarını sadalayaq – yazıçı Artur Konan Doyl, ABŞ prezidentləri Ruzvelt, Trumen, bəstəkarlar Motsart, Bax Türkiyənin 90-cı prezidenti Süleyman Dəmirəl
və s. Ancaq elələri var ki, dünyaca məşhur olsalar da, mason olmaları haqda məlumatlar
hələ indi dərc edilir.
Sfera.az məhz onlardan danışacaq.
Rus masonlar
Məşhur rus şairi Aleksandr Puşkinin mason olduğunu bilirdinizmi?
1821-ci ildə şair öz gündəliyinə yazırdı: "4
may tarixində mason sıralarına daxil oldum”.
Şairi
Kişinyovdakı lojaya üzv seçmişdilər. 1823-cü ilədə o gündəliyində loja haqda xatirələrini yazırdı. Sonrakı qeydlər
itib-batıb. Kişinyov lojası haqda məlumat çox azdır. Çünki
Puşkin lojaya üzv olduqdan az sonra
çar Aleksandr masonluğu Rusiyada qadağan
etdi. Kimsə mason olduğunu daha açıq etiraf edə bilmirdi. Rusiya
Dövlət Kitabxanasında Keniqsberkdəki
mason lojaları haqda kitab var. 1760-1768-ci illərə aid qeydlərdə məşhur rus komandanı Aleksandr Suvorovun adı hallanır. «Zu den Drei Kronen» adlı lojaya hələ o zaman podpolkovnik olan Suvorov
da qəbul olunmuşdu.
Dramaturq və siyasətçi Qribayedov da mason idi. Bu şəxs Azərbaycan tarixində də iz
buraxıb. "Türkmənçay” müqaviləsinin mətnini
məhz o hazırlamışdı.
Qribayedov 1828-ci ilin avqustunda özünün yol xatirələrində "bədbəxt həmvətənlərinin, yəni ermənilərin yolunda başını qoymağa hazır olduğunu” yazmışdı. Tiflisdəki mənzili erməni bazarında yerləşən, erməni general Mədətovla dostluq edən Qirbayedov ömrünün son iki ilində 30-dan artıq erməni ilə yaxın təmasda olmuş, müsəlman əhaliyə qarşı müxtəlif planlar hazırlamışdı. 30 yanvar (11 fevral) 1829-cu ildə yazıçı Tehranda öldürülür.
Azərbaycanlı masonlar
Bəzi saytlar yazır ki, Azərbaycanda mason lojası
2008-ci ildə yaranıb. Bu haqda xeyli yazı var. Bəs Bakıda bir çox binaların üzərində
masonluğun işarələri -məsələn,
keçən əsrin əvvəllərində Bakıda inşa edilmiş binanın (Xanlar küçəsi, 4) üzərindəki
üçbucaq içindəki göz, mala, düzbucaqlı üçbucaq və pərgar kimi masonik simvollar hardan peyda
olub?
Tanınmış
müsenat Hacı Zeynalabdin Tağıyevin mason
olduğu deyilir. Bəzi mənbələr deyir ki, 1911-ci ildə Hacı Zeynalabdin Tağıyev Almaniyada mason lojasının üzvü
olub. 1914-cü ildə, iyun ayının 28-də səhər, Frans
Ferdenand arvadı Sofi fon Qoqenberqlə Sarayevodakı Latın körpüsündə, saat on
tamamda Qavrilo Prinsin tapançasından açılan iki güllədən öldülər. Bir anda
açılan iki güllə bütün dünyada, gözlənilməyən gurultulu, qovğalı əks-səda yaratdı.
Dövlətlər bloklara ayrıldı: Rusiya - Fransa - İngiltərə düvəli müəzzəmə (böyük
dövlətlər) təşkil etdilər; Almaniya – Avstriya –Macarıstan - İtaliya düvəli müsəlləsə
(üç bucaq) yaratdılar. Müharibə elan edilən gün Almaniyada olan bütün rus təbəələrini
əsir tutub xüsusi düşərgələrə salırlar. Hacıya isə heç kim
toxunmağa cürət etmədi. 1914-cü ildə loja üzvü olması səbəbilə Almaniya kayzeri II Vilhelm onun ailəsini, özünü və Rusiyanın səfirliyinin
işçilərinin Bakıya qayıtması üçün şərait yaradan xüsusi tapşırıq verdi.
Bəstəkar Qara Qarayevin də mason olması baradə məlumatlar var. Müasir tanınmışlardan "AZAL” prezidenti Cahangir
Əsgərovun mason olduğu haqda saytlarda yazılıb.
Məsələn Dia.az Cahangir Əsgərov əslində masonların Azərbaycandakı
bir nömrəli simalarından biri olduğu barədə xəbər
vermişdi :
İlqar Atabəyli
Sfera.az
